Σπουδή έργο 25 αριθμός 9 με την επωνυμία “Πεταλούδα”, που βέβαια δεν δόθηκε απ’ τον Σοπέν. Aν και ο ο ρωσος πιανίστας και συνθέτης Friedheim λέει ότι "ο τίτλος δεν είναι απλά περιττός, αλλά ολοκληρωτικά ανεπαρκής" τα staccati και marcati στο δεξί χέρι αφήνουν υπονοιες φτερουγίσματος. Δεν είναι δύσκολο να το αντιληφθούμε όταν ακούσουμε την σπουδή. Κανένας συμβολισμός δεν περιγράφει καλύτερα την ελαφρά φύση του δεξιού χεριού που αναπηδάει σαν πεταλούδα. Η πεταλούδα έχει χαριτωμένες πτήσεις, παρασύρεται απ’ τον άνεμο, αλλά τελικά προσγειώνεται με ασφάλεια.
Αυτή η σπουδή είναι η μικρότερη απ’ τις 24 και διαρκεί λιγότερο από ένα λεπτό όταν παιχθεί στο σωστό τέμπο. Όμως ακριβώς εκεί βρίσκεται η πρόκληση: να παιχθεί στο ακριβές τέμπο.
Ο Πορτογάλος συγγραφέας Ζοζέ Σαραμάγκου στο έργο του "Περί Τυφλότητος" αναφέρεται σ' αυτή την λεπτεπίλεπτη σπουδή του Σοπέν. Αντιγράφω δύο παραγράφους
[...] Μια μέρα, σε μια κουβέντα με κάποιους συναδέλφους από την ορχήστρα σε κλίμα ελαφρύ, μιλούσαν για την πιθανότητα σύνθεσης μουσικών πορτρέτων, αυθεντικών πορτρέτων και όχι μεταφορικών, όπως αυτά των σάμουελ γκόλντενμπεργκ και σμόιλε, του μουσόργκσκι, σκέφτηκε και είπε πως το πορτρετο του, σε περίπτωση που όντως υπήρχε στη μουσική, δεν θα το συναντούσαν σε κάποια σύνθεση για βιολοντσέλο, αλλά σε μια πολύ σύντομη σπουδή του σοπέν, έργο είκοσι πέντε, αριθμός εννιά, σε σολ ύφεση μείζονα. Όταν θέλησαν να μάθουν γιατί, εκείνος απάντησε πως δεν μπορούσε να δει τον εαυτό του σε τίποτε άλλο που να έχει γραφτεί στο πεντάγραμμο κι αυτός ήταν για εκείνον ο καλύτερος λόγος. Και πως σε πενήντα οκτώ δευτερόλεπτα ο σοπέν είχε πει όλα όσα μπορούσε να έχει γνωρίσει. Για μερικές μέρες, ως φιλικό πείραγμα, οι πιο εύθυμοι τον αποκαλούσαν πενήντα οκτώ δευτερόλεπτα, αλλά το παρατσούκλι παραήταν μεγάλο για να του κολλήσει, κι επίσης τι διάλογο μπορεί να κάνει κανείς με κάποιον που έχει αποφασίσει να καθυστερεί πενήντα οκτώ δευτερόλεπτα να απαντήσει σε ό,τι τον ρωτούν. Ο βιολοντσελίστας στο τέλος θα κέρδιζε τη φιλική αναμέτρηση. [...]
(Ζοζέ Σαραμάγκου:Περί Τυφλότητος εκδ.ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ 2007 σελ.189)
[...]
Μέσα σε αυτά τα πενήντα οκτώ δευτερόλεπτα μουσικής άκουσε μια ρυθμική και μελωδική μετατροπή κάθε ανθρώπινης ζωής, κοινής ή εξαιρετικής, στην τραγική συντομία της, στην απελπισμένη της ένταση, και επίσης λόγω εκείνου του τελικού ακόρντου που ήταν σαν αποσιωπητικό στον αέρα, στο κενό, οπουδήποτε, σαν κάτι, αναπόφευκτα, να παρέμενε ακόμη για να ειπωθεί. Ο βιολοντσελίστας είχε υποπέσει στο λιγότερο συγχωρητέο απ’ όλα τα ανθρώπινα αμαρτήματα της έπαρσης, όταν φαντάστηκε πως βλέπει αποκλειστικά τη δική του μορφή σ’ ένα πορτρέτο όπου τελικά βρίσκονταν όλοι, η οποία έπαρση, σε κάθε περίπτωση, αν το καλοσκεφτούμε κι αν δεν μείνουμε στην επιφάνεια των πραγμάτων, θα μπορούσε εξίσου να ερμηνευτεί ως εκδήλωση του ριζικά αντίθετού της, δηλαδή της ταπεινότητας, αφού, όντας, αυτό το πορτρέτο όλων, θα έπρεπε επίσης να απεικόνιζε κι εκείνον.[...]
(Ζοζέ Σαραμάγκου:Περί Τυφλότητος εκδ.ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ 2007 σελ.192)
Ένα βίντεο με 11 διαφορετικούς πιανίστες να δίνουν το δικό τους ύφος σ' αυτή την λεπτεπίλεπτη σπουδή
Chopin Etude Op.25 No.9 "Butterfly" by 11 pianists
Εκτός από τον Σοπέν κι άλλοι συνθέτες έγραψαν έργα γι' αυτό το πολύχρωμο κι αγαπημένο έντομο. Ας ακούσουμε τα μουσικά τους δείγματα.
'Eνα νεανικό έργο του Σούμαν "Πεταλούδες"
Schumann Papillons Op. 2
Μ. Ραβέλ: Νυχτοπεταλούδες (το αριθ. 1 από το έργο του Miroirs)
M. Ravel: Miroirs, No. 1 ''Noctuelles'' (Night Moths)
Ε. Γκριγκ: Πεταλούδα (το αριθ. 1 από τα Λυρικά Κομμάτια εργ.43 βιβλίο ΙΙΙ)
Grieg: Lyric Pieces Book III, Op 43
Πηγές:
Wikipedia
Ourchopin.com
Ζοζέ Σαραμάγκου: Περί Θανάτου
Φυσικά και νυξεις φτερουγίσματος αφουγκραζονται και από τον πιο ανίδεο,ακομα κι αν το παρατσούκλι "πεταλούδα", δεν δόθηκε απ’ τον Σοπέν.. Το έχω καταγραψει και σε δική μου σχετική αναρτηση πως δεν συμφωνω απολύτως με το χαρακτηρισμό "περιττος... ολοκληρωτικά ανεπαρκής" του Friedheim, γιατι θεωρώ πως υπόνοιες φτερουγισματος αφηνουν τα staccati και τα marcatti στο δεξι χερι της συγκεκριμένης σπουδής..
ΑπάντησηΔιαγραφήΛιγότερο από ενα λεπτό, ο χρονος της Σοπενιστικης σπουδής κι όμως ειναι αρκετός να νιωσεις το πέταγμα της πεταλούδας , το πεταγμα τη ψυχης, τη μεταμόρφωση της ζωής και την εξέλιξή της(ο κύκλος ζωής των πεταλούδων έχει αρκετα στάδια),όπου παραπέμπει το θαυμάσιο λογοτεχνικό απόσπασμα του αγαπημένου Σαραμάγκου από το "Περί θανατου"...
Κομψη και ντελικάτη η Πεταλούδα του Σοπέν, στο βίντεο με τους 11 πιανίστες , ο καθενας δινει την δικη του ερμηνευτική άποψη γι'αυτο το "φτερούγισμα".
Τους άκουσα όλους και δινω ψηφο εμπιστοσύνης σε 3: Τριφόνοφ(με ενα τεμπο κατά τι ταχυτερο),Ασκενάζυ(υπέροχη χρηση του πεντάλ) και τη μοναδική γυναικα στους 11, την λατρεμενη Βαλεντινα που τα δακτυλά της χορευουν πάνω στα πληκτρα τόσο ανάλαφρα!
Σουμαν, Ραβελ και Γκριγκ, στην πιανιστική σουιτα του ο πρωτος , στους Καθρεφτες του ο δευτερος και στα υπέροχα Λυρικά του κομματια ο τρίτος, όλοι τους εξαιρετικά αποτυπώνουν τα μουσικά πετάγματα ενός εντόμου συνδεδεμενου με την εποχή της άνοιξης, με τις λουλουδιασμένες εξοχές, και εντυπωσιάζει με τα φανταχτερά χρώματα και πολύπλοκα σχεδια των φτερων του, γλυκιά μου φιλη!
Σε συγχαίρω για την έξοχη δημοσίευση με πυρηνα την πεταλουδα, που διανθιζεται με μοναδικής έμπνευσης λογοτεχνικες και μουσικες επιλογες, αγαπημενη μου!
Την αγαπη και τα φιλιά μου! Καλό Σαββατοκύριακο!
💗🦋🌹🦋💗