Κυριακή 24 Οκτωβρίου 2021

Τα Πολύτιμα

 




Ένα, δύο, τρία, τέσσερα, πέντε … είκοσι… τριάντα…πενήντα επτά κουμπιά μέσα σ’ ένα ξύλινο κουτί σε σχήμα βιβλίου. Είμαι τόσο χαρούμενη μ’ αυτά τα ξεχωριστά κουμπιά που έχουν χρώματα, μεγέθη και στολίδια πάνω τους. Η μαμά μου είναι μοδίστρα κι έχει πελάτισσες που έρχονται όχι μόνο για να ράψουν καινούργια ρούχα αλλά και να μεταποιήσουν παλιά. Η μαμά μου έχει μεγάλη ικανότητα να καταλαβαίνει τι θέλει η κάθε πελάτισσα. Με μια αλλαγή στα κουμπιά, στα πέτα και μια ζώνη με αγκράφα δίνει μια νέα μοδάτη νότα στο ρούχο. Εγώ μαζεύω τα κουμπιά που περισσεύουν και με εντυπωσιάζουν και τα βάζω σ’ αυτό το κουτί. Δεν είναι πολύ μεγάλο, κάπου 20 εκατοστά μήκος, 10 εκατοστά φάρδος και 5 εκατοστά βάθος. Μου το χάρισε ο μπαμπάς μου για να βάζω μέσα τα μολύβια, τις γόμες μου, τις ξύστρες μου. Σαν κασετίνα, ας πούμε, αλλά εγώ βάζω την συλλογή μου απ’ τα κουμπιά. Μπορώ να το βάλω όρθιο στην βιβλιοθήκη μου γιατί η ράχη του είναι όμοια με βιβλίο. Όμως, φοβάμαι μην ανοίξει και χάσω τον θησαυρό μου, γι’ αυτό το έχω πάνω στο γραφείο μου, δίπλα μου. Πολλές φορές το ανοίγω και χαζεύω τα κουμπιά. Να, τώρα χαϊδεύω ένα κρεμ κουμπί, μεγάλο που έχει στην μέση του ένα σχήμα σαν στρογγυλό κοχύλι στεφανωμένο με μια χρυσή μπορντούρα. Ένα άλλο, μεγάλο κι αυτό από έβενο με ομόκεντρους κύκλους που στην μέση έχει μια μενεξελιά χάντρα. Για δείτε κι αυτό το ξύλινο σε σχήμα πλατανόφυλλου. Κάποια κουμπιά είναι από βακελίτη, έχω ένα από ελεφαντόδοντο και δυό τρία από κόκκαλο καμήλας. Όταν διαβάζω τα μαθήματά μου, πολλές φορές κάνω διάλειμμα, το ανοίγω και χάνομαι στους κόσμους των κουμπιών μου. Ταξιδεύω τώρα στο φόρεμα μιας νύφης που στην πλάτη έχει τόσα πολλά κουμπιά σαν μαργαριτάρια με ασημένιο δέσιμο. Έχω στην συλλογή μου ένα απ’ αυτά τα κουμπιά που περίσσεψε όταν έρραψε η μαμά μου το νυφικό. Τι όμορφο φόρεμα και πόσο θα το θαύμαζαν οι καλεσμένοι μέσα στην εκκλησία. Και μπαίνει μέσα η γιαγιά μου που το μυαλό της δεν πάει και τόσο καλά για να μου δώσει ένα φιλάκι. Βλέπει το κουτί με τα κουμπιά κι αστράφτει το βλέμμα της. 

-Τι είναι αυτά;

-Κουμπιά είναι γιαγιά, δεν τα βλέπεις;

-Και τι τα θέλεις εσύ;

-Συλλογή κάνω γιαγιά μου. Μ’ αρέσουν

-Θέλω κι εγώ

-Αχ, γιαγιούλα μου δεν μπορώ να σου δώσω. Είναι πολύτιμα για μένα

-Θέλω κι εγώ πολύτιμα

-Γιαγιούλα μου, πήγαινε μέσα σε παρακαλώ. Θέλω να διαβάσω

-Μα δεν διαβάζεις. Παίζεις με τα πολύτιμα

Τότε φωνάζω την μαμά μου να έλθει να την πάρει γιατί δεν θα βρω άκρη. Έχει πάθει κάτι που το λένε άνοια, αλλά δεν ξέρω καλά τι είναι αυτό. Μου εξήγησε ο μπαμπάς μου ότι σημαίνει δεν έχω το νου μου σε ισορροπία, έχω χάσει το μυαλό μου. Την λυπάμαι την γιαγιά μου και την αγαπώ πολύ, αλλά τώρα με ενοχλεί.


*********************


Αποφάσισα σήμερα να κάνω μια εκκαθάριση στην αποθήκη όπου υπάρχει ένα σεντούκι των γονιών μου γεμάτο από φωτογραφίες, διακοσμητικά, ρούχα κι άλλα πράγματα διότι άρχισε να κυριαρχεί η εντροπία. Βλέπω ένα αντικείμενο τυλιγμένο σε ένα τραπεζομάντηλο και δεμένο κόμπο. Τι ‘ναι τούτο, λέω μέσα μου. Το ξεδιπλώνω και βλέπω το ξύλινο κουτί των παιδικών μου χρόνων! Η καρδιά μου πήγε να σπάσει. Δεν τολμούσα να το ανοίξω, δείλιαζα. Ήλθε στη μνήμη μου εκείνο το απόγευμα που γύρισα απ’ το σχολείο και δεν βρήκα το κουτί μου στο γραφείο μου. Έτσι και τότε η καρδιά μου πήγε να σπάσει. Έβαλα τις φωνές.

-Μαμά, μαμά πού είναι το κουτί μου;

-Δεν είναι στο γραφείο σου, κορίτσι μου;

-Όχι μαμά! Πού είναι το κουτί μου; Μήπως το πήρε η γιαγιά;

Στο μεταξύ άρχισα να κλαίω και να φωνάζω γιατί θυμήθηκα πόσο έντονα κοίταζε το κουτί η γιαγιά μου το προηγούμενο απόγευμα.

-Πάμε να την ρωτήσουμε, μην κλαις

Πήγα μέσα στην γιαγιά μου και της φώναζα:

-Εσύ πήρες το κουτί;

-Ποιό κουτί;

-Αυτό με τα κουμπιά

-Δεν ξέρω κουτί με κουμπιά

-Αχ, το πέταξες έ; Πού το πέταξες; Το κουτί με τα πολύτιμα. Δεν μ' αγαπάς

-Δεν ξέρω κουτί με πολύτιμα

-Λες ψέμματα, λες ψέμματα. Γιατί μου τόκανες αυτό; Θέλεις να πετάξω κι εγώ την μασέλα σου; ε; να μην μπορείς να φας; 

-Θα σου πάρουμε άλλο κουτί, μην κλαις, είπε η μαμά μου για να με παρηγορήσει

-Εγώ δεν θέλω άλλο κουτί, θέλω εκείνο με τους πολύτιμους θησαυρούς μου.

Και κλάματα υστερικά, φωνές, κραυγές μέχρι που ήλθε ο μπαμπάς μου να με πάρει στην αγκαλιά του και να με ηρεμήσει.


**********************************************

Τώρα, μπροστά στο κλειστό κουτί των παιδικών μου χρόνων, με την καρδιά μου να χτυπάει δυνατά, αρχίζω πάλι να κλαίω, βουβά αυτή τη φορά. Με τρέμουλο στα χέρια ανοίγω το κουτί μου και βλέπω μέσα τον παιδικό μου θησαυρό. Χαϊδεύω τα κουμπιά μου, τα βρέχω με τα δάκρυά μου και φαντάζομαι ότι η γιαγιά μου πήρε το κουτί μου και το έκρυψε. Μέσα στην άνοιά της ήθελε να γίνει παιδάκι και να παίξει με τα δικά μου παιχνίδια, αλλά και η ίδια η άνοιά της δεν την άφησε να θυμηθεί ότι το έκρυψε στο παλιό σεντούκι.

A.Γ.


Δευτέρα 4 Οκτωβρίου 2021

Σπουδαίοι δάσκαλοι, σπουδαίων μουσικών

 

Johannes Vermeer



O Simon Sechter (1788-1867) ήταν Αυστριακός που γεννήθηκε στην Βοημία τότε που η περιοχή αυτή ήταν μέρος της Αυστριακής Αυτοκρατορίας. Έζησε στην Βιέννη όπου δίδαξε πιάνο και φωνητική σε μια ακαδημία για τυφλούς μαθητές. Αργότερα, το 1851 έγινε καθηγητής σύνθεσης στο Ωδείο της Βιέννης. Μαθητές του υπήρξαν οι: Henri Vieuxtemps, Franz Lachner, Eduard Marxsen και άλλοι. Για ένα μόνο μάθημα αντίστιξης ήταν μαθητής του ο ασθενής Franz Schubert. Ο σπουδαιότερος μαθητής του υπήρξε ο Anton Bruckner, στον οποίο αφιέρωσε μια φούγκα για την αποφοίτησή του. Ήταν αυστηρός δάσκαλος και οι ιστορικοί της θεωρίας της μουσικής τον τοποθετούν στην Βιεννέζικη σχολή. Έγραφε και άλλες συνθέσεις και μάλιστα ήταν πολυγραφότατος για την εποχή του, όμως έμεινε στην ιστορία σαν ένας αυστηρός δάσκαλος. Οι φούγκες ήταν το αγαπημένο του είδος κι έγραψε περίπου 5000 φούγκες.

Simon Sechter 


Ας ακούσουμε μια φούγκα του Sechter


Fugue` Alleluia` Op44 No2 by Simon Sechter


* * *


O Antonio Salieri (1750-1825) ήταν Ιταλός συνθέτης, μαέστρος και δάσκαλος μουσικής. Υπήρξε καθοριστική μορφή στην εξέλιξη της όπερας του τέλους του 18ου αιώνα, ο οποίος έγραφε όπερες σε τρεις γλώσσες και βοήθησε στην μορφοποίηση των χαρακτηριστικών του οπερατικού λεξιλογίου. Η μουσική του επηρέασε πολλούς σύγχρονους συνθέτες. Σαν διευθυντής της Ιταλικής όπερας στην αυλή των Αψβούργων καθιέρωσε την Ιταλική γλώσσα στην όπερα της Βιέννης. Κατά την διάρκεια της καριέρας του έγραψε έργα και για τις όπερες των Παρισίων, της Ρώμης και της Βενετίας. Υπήρξε περιζήτητος δάσκαλος και διάσημοι μαθητές του υπήρξαν οι: Φρανς Λιστ, Φρανς Σούμπερτ, Γιόχαν Νεπόμουκ Χούμελ, Φρανς Ξάβερ Βόλφγκανγκ Μότσαρτ (γιός του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ), Μπετόβεν και άλλοι.

Antonio Salieri



Ας ακούσουμε την εισαγωγή από την γνωστή του όπερα Armida


Armida - Ouverture - Salieri

* * * 


 Alexander Glazunov(1865-1936)  ήταν Ρώσσος μουσικός κι έγινε καθηγητής στο Ωδείο της Αγ. Πετρούπολης το 1899. Έδειξε μεγάλo ενδιαφέρον  για την εκπαίδευση και ευημερία πολλών απ' τους μαθητές του. Ήταν συνθέτης, δάσκαλος και μαέστρος της ύστερης Ρομαντικής περιόδου. Σαν δάσκαλος,  προσωπικά εξέταζε εκατοντάδες μαθητές στο τέλος κάθε ακαδημαϊκής χρονιάς γράφοντας λίγα σχόλια για τον καθένα. Ο σπουδαιότερος μαθητής του υπήρξε ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς,  ο οποίος έδειξε αφοσίωση και πειθαρχία. Σ' αυτόν, ίσως ο Γκλαζούνοφ, να έβλεπε τον νεαρό εαυτό του. Στα απομνημονεύματά του ο Σοστακόβιτς αφιερώνει αρκετές σελίδες στον Γκλαζούνοφ, όπου παραδέχεται ότι ο δάσκαλός του ήταν πολύ μπροστά για την εποχή του σχετικά με την αντίληψη και την εκτίμηση της μεσαιωνικής αλλά και της προ-Μότσαρτ μουσικής. Και κατά κάποια συγκυρία η πρεμιέρα της Πρώτης Συμφωνίας του 20άχρονου  Σοστακόβιτς έγινε το 1926 με την παρέμβαση του Γκλαζούνοφ  44 χρόνια μετά την πρεμιέρα της Πρώτης Συμφωνίας του 16χρονου τότε Γκλαζούνοφ στο ίδιο θέατρο.

Alexander Glazunov


Αξίζει ν' ακούσουμε την Πρώτη Συμφωνία του Γκλαζούνοφ με την επωνυμία Slavonian Symphony 


Alexander Glazunov - Symphony No. 1 in E Major Op. 5 "Slavonian"


* * * 

Ο Arnold Schoenberg (1874-1951) γεννήθηκε στην Αυστρία και ήταν συνθέτης, δάσκαλος, θεωρητικός της μουσικής, συγγραφέας και ζωγράφος. Θεωρείται απ' τους πλέον σημαίνοντες συνθέτες του 20ού αιώνα. Το όνομά του συνδέεται με τα εξπρεσσιονιστικά ρεύματα της Γερμανικής ποίησης και ζωγραφικής. Σαν εβραϊκής καταγωγής στοχοποιήθηκε από τους Ναζί και μετανάστευσε στις ΗΠΑ όπου και έγινε Αμερικανός πολίτης το 1941. Από την αρχή της καριέρας του αντετέθη στον ρομαντισμό του Μπραμς και του Βάγκνερ και αργότερα το όνομά του έγινε η προσωποποίηση της ατονικότητας παρόλο που ο ίδιος δεν αποδεχόταν τον τίτλο. Ο Σαίνμπεργκ υπήρξε σπουδαίος δάσκαλος πολλών μαθητών στο μάθημα της σύνθεσης. Στους μαθητές του περιλαμβάνονται οι: Άλμπαν Μπεργκ, Άντον Βέμπερν, Χανς Άιζερ, Τζων Κέιτζ και πολλοί άλλοι. Μαθητής του υπήρξε και ο Νίκος Σκαλκώτας καθώς και ο μαέστρος Όττο Κλέμπερερ.

Arnold Schoenberg


Προτείνω ν' ακούσουμε τις Παραλλαγές για Ορχήστρα έργ. 31, που είναι η πρώτη του σύνθεση στην δωδεκατονική κλίμακα.


Schonberg “Variations for Orchestra, op 31”

* * *


Η Nadia Boulanger (1887-1979) ήταν Γαλλίδα δασκάλα μουσικής και μαέστρος. Δίδαξε πολλούς απ' τους σπουδαιότερους συνθέτες και μουσικούς του 20ού αιώνα και περιστασιακά έπαιξε σαν πιανίστα και οργανίστα. Ήταν μαθήτρια του Gabriel Fauré και αδελφή της φοβερά ταλαντούχου Lili Boulanger. Καταγόταν από μουσική οικογένεια και υπήρξε τιμώμενη σπουδάστρια του Ωδείου των Παρισίων, όμως η ίδια πίστευε πως δεν είχε κάποιο ιδιαίτερο ταλέντο σαν συνθέτρια και γι' αυτό έγινε παιδαγωγός. Η Μπουλανζέ δίδαξε στις ΗΠΑ και στην Αγγλία στα σπουδαιότερα μουσικά ιδρύματα όπως το Juilliard School, το Yehudi Menuhin School, το  Longy School, το Royal College of Music and την Royal Academy of Music. Όμως η κύρια βάση της για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της υπήρξε το οικογενειακό διαμέρισμα στο Παρίσι όπου δίδαξε για περισσότερα από 70 χρόνια, απ' την αρχή της καριέρας της μέχρι τον θάνατό της στα 92 χρόνια. Ήταν η πρώτη γυναίκα που διηύθυνε πολλές από τις μεγαλύτερες ορχήστρες της Αμερικής και της Ευρώπης. Μεταξύ αυτών τις ορχήστρες BBC Symphony, Boston Symphony, Hallé, και Philadelphia. Ανάμεσα στους μαθητές της υπήρξαν  πολλοί σπουδαίοι συνθέτες, σολίστες, διακευαστές και μαέστροι όπως οι: Grażyna Bacewicz, Elliott Carter, Aaron Copland, Walter Piston, Louise Talma, Marion Bauer, Peggy Glanville-Hicks, Marcelle de Manziarly, Thea Musgrave, Philip Glass, Roy Harris, Robert Nathaniel Dett, Burt Bacharach, Daniel Barenboim, Lennox Berkeley, İdil Biret, John Eliot Gardiner, Quincy Jones, Dinu Lipatti, Igor Markevitch, Astor Piazzolla, και Virgil Thomson.

Nadia Boulanger 


Αν και η ίδια νόμιζε ότι δεν τα κατάφερνε τόσο καλά σαν συνθέτρια, προτείνω ν' ακούσουμε μια ωραιότατη σύνθεσή της για τσέλο και πιάνο.


Nadia Boulanger - Trois Pièces pour violoncelle et piano


ΠΗΓΕΣ
Wikipedia
classical music
Houston Public Media
BBC