Τρίτη 29 Δεκεμβρίου 2020

Σύνοδος Δία και Κρόνου

 

Πρόσφατα (21 Δεκεμβρίου 2020) ο πλανήτης Δίας και ο πλανήτης Κρόνος - οι δύο μεγαλύτεροι πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος - πλησίασαν πολύ κοντά ο ένας τον άλλον κι έμοιαζαν σαν ένας διπλός πλανήτης.

Τύχο Μπράχε

Το 1563 στις 25 Αυγούστου, ένας σπουδαίος Δανός αστρονόμος,αριστοκρατικής καταγωγής, έφηβος ακόμη, ο Τύχο (ή Τύχων)  Μπράχε (Tycho Brahe) παρατήρησε μια άλλη σύνοδο του Δία και του Κρόνου και πρόσεξε ότι οι πίνακες του Πτολεμαίου και του Κοπέρνικου που χρησιμοποιούντο την εποχή εκείνη για την πρόβλεψη αστρονομικών φαινομένων δεν ήταν ακριβείς. Το γεγονός αυτό τον οδήγησε να αντιληφθεί ότι για να υπάρχει πρόοδος στην αστρονομία  έπρεπε να γίνεται συστηματική, σχολαστική παρατήρηση κάθε νύχτα, χρησιμοποιώντας τα πιο ακριβή όργανα που μπορούσαν να υπάρχουν. Άρχισε, λοιπόν  να χρησιμοποιεί λεπτομερείς καταγραφές των αστρονομικών του παρατηρήσεων.

Σαν αστρονόμος, ο Τύχο (1546-1601) προσπάθησε να συνδυάσει τα γεωμετρικά οφέλη του συστήματος του Κοπέρνικου με τα φιλοσοφικά οφέλη του συστήματος του Πτολεμαίου, δημιουργώντας το δικό του μοντέλο του σύμπαντος, το Τυχωνικό σύστημα. Το σύστημά του έβλεπε σωστά την Σελήνη να περιστρέφεται γύρω από την Γη και τους πλανήτες να περιστρέφονται γύρω από τον Ήλιο, αλλά λανθασμένα θεώρησε ότι ο Ήλιος περιστρέφεται γύρω από την Γη. Επιπλέον, ήταν ο τελευταίος απ' τους μεγάλους αστρονόμους που δούλευαν χωρίς τηλεσκόπια.

Το Τυχωνικό Γεωκεντρικό Σύστημα όπου το μπλε σημάδι είναι η Γη. Γύρω της περιστρέφονται ο Ήλιος και η Σελήνη στην θαλασσιά τροχιά. Οι άλλοι πλανήτες στις πορτοκαλιές τροχιές περιστρέφονται γύρω από τον Ήλιο.



Το 1566  σπούδαζε ιατρική κι ενδιαφερόταν για την ιατρικής φύσεως αλχημεία και την ιατρική βοτανολογία. Στις 29 Δεκεμβρίου 1566 σε ηλικία 20 ετών έχασε μέρος της μύτης του σε μια μονομαχία με σπαθιά απ' τον επίσης Δανό ευγενή και τρίτο εξάδελφό του Manderup Parsberg. Οι δύο τους είχαν μεθήσει και τσακώθηκαν στις 10 Δεκεμβρίου 1566 για το ποιός είναι καλύτερος μαθηματικός. Στις 29 του ίδιου έτους τσακώθηκαν και πάλι για να καταλήξουν σε μονομαχία στο σκοτάδι, η οποία κόστισε την μύτη του Τύχο. Έκτοτε είχε μια πρόσθετη μύτη στο πρόσωπό του για όλη την υπόλοιπη ζωή του. Μια κόλλα ή κρέμα την κρατούσε σταθερή και λέγεται ότι ήταν φτιαγμένη από ασήμι και χρυσό. Τον Νοέμβριο του 2012  Δανοί και Τσέχοι ερευνητές ανέφεραν ότι αυτή η προσθετική μύτη ήταν από χαλκό αφού ανέλυσαν ένα μικρό δείγμα από κόκκαλο της μύτης του μετά από την εκταφή του σώματός του το 2010. Ο λόγος της εκσκαφής ήταν να διαπιστωθεί αν ο θάνατός του οφειλόταν σε δηλητηρίαση ή όχι. Τελικά έπασχε από ουρία, η οποία σταδιακά του επέφερε τον θάνατο.

Το Ουράνινμποργκ από άτλαντα του 1663


Ο βασιλιάς Φρειδερίκος ΙΙ της Δανίας και Νορβηγίας παρεχώρησε στον Τύχο ένα μικρό νησί, το Βεν και τον επιχορηγούσε για να κάνει τις παρατηρήσεις και τις μελέτες του κι εκεί έκτισε το Ουράνινμποργκ (Κάστρο του Ουρανού) όπου έκανε προσεκτικές μετρήσεις. Όταν πέθανε ο Φρειδερίκος ΙΙ και τον διαδέχτηκε ο βασιλιάς Κρίστιαν IV το 1597, ο Τύχο εξορίστηκε. Τότε τον δέχτηκε στην αυλή του ο Βοημός αυτοκράτορς Ροδόλφος ΙΙ στην Πράγα όπου έγινε ο επίσημος αυτοκρατορικός αστρονόμος μέχρι τον θάνατό του το 1601. Ενταφιάστηκε στην Πράγα.

Μαθητής του Τύχο Μπράχε και συνεχιστής του έργου ήταν ο Γιοχάννες Κέπλερ ο οποίος είχε μεγάλο σεβασμό σις μεθόδους του Τύχο και την ακρίβεια των παρατηρήσεών του, θεωρώντας τον τον νέο Ίππαρχο που θα έδινε τις βάσεις για την αποκατάσταση της επιστήμης της Αστρονομίας.

*****

O Άγγλος συνθέτης Γούσταβ Χολστ (1874-1934) έγραψε το γνωστό έργο "Οι Πλανήτες" που περιγράφει μουσικά  επτά πλανήτες του Ηλιακού μας συστήματος: Άρης, Αφροδίτη, Ερμής, Δίας, Κρόνος, Ουρανός, Ποσειδώνας.

Θα ακούσουμε τις συνθέσεις για τους δύο πλανήτες που βρέθηκαν σε σύνοδο πρόσφατα Δία και Κρόνο (21 Δεκεμβρίου 2020) για να τιμήσουμε και τον Τύχο Μπράχε που παρατήρησε το 1563 μια τέτοια σύνοδο αλλά και που έχασε την μύτη του στις 29 Δεκεμβρίου 1566.

   Χόλστ: Δίας


Χολστ: Κρόνος

ΠΗΓΕΣ:
Wikipedia
John Banville: Prague Pictures: A Portrait of the City

Κυριακή 27 Δεκεμβρίου 2020

Brahms - Chorale Preludes

 




Στις 21 Μαΐου 1896 απεβίωσε στην Φρανκφούρτη η δια βίου αγαπημένη φίλη του Μπραμς, Κλάρα Σούμαν. Την θεωρούσε τον "μεγαλύτερο πλούτο" της ζωής του και με τους λανθασμένους χειρισμούς για το ταξίδι, ο Μπραμς δεν κατάφερε να παρευρεθεί στην κηδεία της. Μετά την επιστροφή του στο  Ischl, όπου περνούσε τα καλοκαίρια του, οι φίλοι του παρατήρησαν κάποια αλλαγή στην εμφάνισή του. Οι γιατροί είπαν στην αρχή ότι ο συνθέτης είχε ίκτερο, αν και κρυφά πίστευαν ότι έπασχε από καρκίνο του ήπατος, η ασθένεια που ήταν η αιτία θανάτου του πατέρα του. Όταν ο Μπραμς πήγε στο Karlsbad για θεραπεία ήταν πιθανόν να μην γνώριζε την σοβαρότητα της κατάστασής του. Σπάνια παραδεχόταν ότι ήταν ασθενής, ακόμη κι αν γνώριζε ότι ήταν αλήθεια.


Johannes Brahms


Μέσα σ' αυτή την ατμόσφαιρα ο Μπραμς συνέθεσε τα 11 Πρελούντια Χορικά. Είναι πιθανόν ότι κάποια θέματα να προϋπήρξαν του 1896. Όμως το σύνολο της σύνθεσης ολοκληρώθηκε μέσα στο έτος. Υποσυνείδητα ίσως να είχε αντιληφθεί ότι δεν θα ζούσε άλλο καλοκαίρι, επειδή υπάρχουν δυο chorales με τον ίδιο τίτλο  "Herzlich tut ich verlangen nach einem sel'gen End" (=Ειλικρινά εύχομαι για ένα ευτυχές τέλος).  Πέθανε στις 3 Απριλίου 1897.


Ο τάφος του Μπραμς στο Κεντρικο Κοιμητήριο της Βιέννης



Ενδοσκόπηση, ανασκόπηση, αποχαιρετισμός είναι οι λέξεις που έρχονται στο νου μας για να περιγράψουμε αυτές τις συνθέσεις. Συνειδητά ή υποσυνείδητα ο Μπραμς έθετε την υπογραφή του τέλους του σ' αυτό το έργο. Τα "Τέσσερα Σοβαρά Τραγούδια" που γράφηκαν νωρίτερα  το 1896  είναι ένας στοχασμός πάνω στον άνθρωπο και στην πορεία του προς τον θάνατο. Παρομοίως, τα κείμενα τουλάχιστον έξι απ' τα έντεκα πρελούντια αναφέρονται στην έλευση του θανάτου.  

Η στάση του Μπραμς, βέβαια σ' αυτά τα πρελούντια είναι πιο σύνθετη και "ρομαντική" απ' την απλή αναμονή του θανάτου, όπως περιγράφεται πειστικά στις καντάτες του Μπαχ. Ο Μπραμς λαχταρούσε την γαλήνη, ίσως και την λήθη, αλλά είχε έλλειψη της ξεκάθαρης πίστης του Μπαχ. Το προσωπείο του στωικισμού - κάτι που δεν ταίριαζε στο ταμπεραμέντο του - με το οποίο πάλευε να αντιμετωπίσε το γεγονός του θανάτου δεν ήταν πάντα τόσο ισχυρό για να προστατέψει τον εσωτερικό του εαυτό.

Είναι πολύ δύσκολο να εκτιμήσουμε ποια κινητήρια δύναμη τον έσπρωξε να χρησιμοποιήσει Χριστιανικά Κείμενα για τα Πρελούντια αυτά. Όποια όμως κι αν είναι η αλήθεια της κατάστασης του μυαλού του εκείνη την χρονιά, ο Μπραμς δημιούργησε αυτά τα μικρά αριστουργήματα, στα οποία η πλούσια φλέβα του σε ρομαντική μελαγχολία συνδυάστηκε με την μεγάλη ιστορική διορατικότητά του πάνω στην τεχνική των Πρελουντίων Χορικών. Αυτός ο παραγωγικός συνδυασμός συναισθήματος κι εμπειρίας έδωσε αυτό το εκπληκτικό αποτέλεσμα μουσικής ομορφιάς και αυτοσυγκέντρωσης. Δεν υπάρχει αγωνία, παρά μόνο σιγουριά και ηρεμία. Είναι ένα έργο ρομαντικό με βάση τις μπαρόκ εμπνεύσεις απ' τα Χριστιανικά Κείμενα. 

Προτείνω αρχικά να ακούσουμε το δεύτερο απ' τα δυο χορικά με τον ίδιο τίτλο αρ. 10 σε όργανο (αυθεντική μορφή και μεταγραφή για πιάνο 4 χέρια).

Brahms - Chorale Prelude"Herzlich tut mich verlang


Brahms: Chorale Preludes op. 122 "Herzlich tut mich verlangen" (arr. piano four hands)


Tα 11 Χορικά είναι τα μόνα έργα του Brahms που εκδόθηκαν μετά τον θάνατό του.

Εδώ μπορούμε να ακούσουμε και τα 11 Πρελούντια Χορικά τα οποία έχουν τους παρακάτω τίτλους:

1. "Mein Jesu, der du mich" (E minor)  (‘My Jesus, you who have chosen me for  eternal delight’)
2. "Herzliebster Jesu". Adagio (G minor) (‘Beloved Jesus, how have you offended’)
3. "O Welt, ich muss dich lassen" (F major) [1st version] (‘O world, I must leave  you’)
4. "Herzlich tut mich erfreuen" (D major) (‘I am deeply gladdened by the lovely        summertime’)
5. "Schmücke dich, o Liebe Seele" (E major) (‘Bedeck yourself, O dear soul’)
6. "O wie selig seid ihr doch, ihr Frommen". Molto moderato (D  minor)  (‘Oh, how    blessed you are, you godly ones’)
7. "O Gott, du frommer Gott" (A minor) (‘O God, you benevolent God’)
8. "Es ist ein Ros' entsprungen" (F major) (‘A rose has arisen from a tender root’)
9. "Herzlich tut mich verlangen" (A minor) [1st version]  (‘ I deeply long for a blissful  end’)
10. "Herzlich tut mich verlangen" (A minor) [2nd version]
11. "O Welt, ich muss dich lassen" (F major) [2nd version]

Brahms - 11 Chorale Preludes, Op.122 - Virgil Fox, organ


Και μια μεταγραφή και των 11 για πιάνο 4 χέρια απ' τον Π. Σέρκιν σε ζωντανή ηχογράφηση

 J. Hsu & P. Serkin: Brahms 11 Chorale Preludes, Op.122 - arr. P. Serkin (Live)

'Αλλα άρθρα μου για τον Μπραμς μπορείτε να διαβάσετε:
Μπραμς, Κουιντέτο για κλαρινέτο έργο 115



ΠΗΓΕΣ:
Wikipedia
The Organist's Repertory
The Diapason
Hyperion



Τρίτη 22 Δεκεμβρίου 2020

Χειμωνιάτικο Παραμύθι Σαίξπηρ - Λάρσον

 “Το Χειμωνιάτικο Παραμύθι”,γραμμένο σε μορφή θεατρικού έργου από τον σπουδαίο  Ουίλιαμ Σαίξπηρ , παρουσιάστηκε στο θέατρο, το 1611.

Η πρώτη σελίδα του Χειμωνιάτικου Παραμυθιού (1632)


Η ιστορία έχει επίκεντρο το πάθος, την ζήλια αλλά και την ολοκληρωτική εξουσία του ηγεμόνα πάνω στους υπηκόους του αλλά και στην ίδια την σύζυγό του.

Η ιστορία διαδραματίζεται στην Σικελία και στην Βοημία αλλά αναφέρονται και οι Δελφοί. Με λίγα λόγια "Το Χειμωνιάτικο Παραμύθι" λέει τα παρακάτω:

Ο βασιλιάς της Σικελίας Λεόντιος έχει έναν αδελφικό φίλο τον Πολύξενο, βασιλιά της Βοημίας που τον φιλοξενεί για πολλούς μήνες. Ο Πολύξενος αποφασίζει να επιστρέψει στο βασίλειό του για να τακτοποιήσει τις υποθέσεις του, όμως ο Λεόντιος προσπαθεί να τον πείσει να μείνει περισσότερο, αλλά εις μάτην. Αναλαμβάνει, κατόπιν εντολής του συζύγου της, η βασίλισσα Ερμιόνη να τον μεταπείσει και ω του θαύματος ο Πολύξενος αλλάζει γνώμη και μένει.

Αυτή, όμως η μεταστροφή μπολιάζει με ζήλια και φθόνο την καρδιά του Λεόντιου γιατί υποψιάζεται ότια κάτι συμβαίνει μεταξύ της Ερμιόνης και του Πολύξενου και αναθέτει στον Κάμιλλο, έμπιστό του, να σκοτώσει τον Πολύξενο. Ο Κάμιλλος, όμως, νομίζει πως ο βασιλιάς είναι άδικος, ομολογεί τα πάντα στον Πολύξενο και φεύγουν μαζί για την Βοημία.

Όταν μαθαίνει τα νέα ο Λεόντιος θυμώνει περισσότερο και φυλακίζει την Ερμιόνη. Στέλνει απεσταλμένους στο Μαντείο των Δελφών (που είναι νησί στο παραμύθι) για να του πει τι θα κάνει. Η φυλακισμένη Ερμιόνη είναι έγκυος και γεννάει ένα κοριτσάκι, αλλά ο Λεόντιος δεν το αναγνωρίζει ως νόμιμο και διατάζει να το εγκαταλείψουν στα βουνά να πεθάνει. Στο μεταξύ η Ερμιόνη δικάζεται κι έρχεται κι ο χρησμός απ' τους Δελφούς που την αθωώνει αλλά και προσθέτει πως αν δεν βρεθεί το βρέφος ο βασιλιάς δεν θα αποκτήσει απογόνους. Στα νέα ότι το κορίτσι εγκαταλείφθηκε να πεθάνει, η Ερμιόνη πεθαίνει καθώς κι ο μικρός Μαμίλλιος, πρωτότοκος γιος του βασιλικού ζεύγους και διάδοχος.

 Περνούν δεκαέξι χρόνια και το βρέφος που είχε εγκαταλειφθεί, σώθηκε και μεγάλωσε στην οικογένεια ενός βοσκού. Η Περντίτα είναι μια πολύ όμορφη κοπέλα που την έχει ερωτευθεί ο Φλοριζέλ, γιός του Πολύξενου. Αποφασίζει ο Φλοριζέλ να την παντρευτεί, αλλά ο πατέρας του στέκεται εμπόδια λέγοντας ότι δεν κατάγεται από αριστοκρατική γενιά. Όμως, ο βοσκός είχε φυλάξει κάποια εμβλήματα που υπήρχαν στο φασκιωμένο κι εγκαταλειμένο βρέφος, που αποδεικνύουν την βασιλική γενιά της και μάλιστα ότι ήταν κόρη του βασιλιά Λεόντιου. Ο Φλοριζέλ, μετά από συμβουλή του Κάμιλλου, παίρνει την Περντίτα και πάνε στην Σικελία.


Εκεί, βγαίνει αληθινός ο χρησμός του Μαντείου των Δελφών όπου βρέθηκε η κόρη του βασιλιά κι έτσι ο θρόνος θα έχει διάδοχο. Αλλά υπάρχει κι άλλη έκπληξη: μια πιστή υπηρέτρια της Ερμιόνης, η Παυλίνα, ζητάει να παρουσιάσει το άγαλμα της βασίλισσας που έφτιαχνε τόσα χρόνια σ' ένα σπιτάκι του κήπου. Αποκαλύπτοντας το άγαλμα, ζωντανεύει η βασίλισσα που ήταν κρυμμένη δεκαέξι χρόνια στο σπίτι της Παυλίνας ελπίζοντας να έλθει η στιγμή που ο χρησμός θα επαληθευτεί και θα ξαναδεί την αγαπημένη κόρη της. Κι έτσι το παραμύθι έχει αίσιο τέλος!

Η Ερμιόνη ζωντανεύει (πίνακας του 19ου αιώνα)


Γιατί λέγεται "Το Χειμωνιάτικο Παραμύθι" κανείς δεν ξέρει, αλλά στα παραμύθια όλα επιτρέπονται.

Πάνω σ' αυτή την ιστορία ο Σουηδός συνθέτης Λαρς-Έρικ Λάρσον (1908-1986) έγραψε μια σκηνική μουσική το 1937.

Έχει τέσσερις κινήσεις:


I. Siciliana: Andantino

Η πρώτη κίνηση, είναι τόσο λυρική και το κόρνο που ακούγεται προσθέτει ένα πλούσιο και ζεστό ηχόχρωμα στον συνολικό ήχο. 

II. Intermezzo: Allegro leggiero
Η δεύτερη κίνηση, είναι λίγο πιο γοργή, εξακολουθώντας τον απαλό, ήρεμο τόνο αν και σε κάποια σημεία ακούγονται γρήγορα περάσματα εγχόρδων. Η μελωδία είναι χαρούμενη και ο ρυθμός ανάλαφρος.

III. Pastoral: Allegretto pastorale
Εδώ, στην τρίτη κίνηση έχουμε και πάλι το ύφος της εναρκτήριας μελωδίας.

IV. Epilogue: Andante
Στον επίλογο, που έχει την μεγαλύτερη διάρκεια, τα έγχορδα και η άρπα συνθέτουν μια υπέροχη εικόνα, όπου τα ξύλινα πνευστά συμβάλουν στην δημιουργία πολύ ωραίων μελωδιών.


Lars-Erik Larsson : A Winter's Tale 


ΠΗΓΕΣ:
Wikipedia
BBC
Allmusic
vivlio

Δευτέρα 21 Δεκεμβρίου 2020

Χάυδν - Τα κουαρτέτα του Ήλιου

 

Τα επονομαζόμενα κουαρτέτα του "Ήλιου" του Γιόζεφ Χάυδν,(1732 -1809) λέγεται ότι αντιπροσωπεύουν την πρωτοφανή άνθιση της συνθετικής του παραγωγής σ' αυτό το είδος, (κουαρτέτα εγχόρδων), θέτοντας ένα υψηλού επιπέδου ορόσημο για τον οποιοδήποτε μελλοντικό συνθέτη. Τα έξι αυτά κουαρτέτα δεν είναι απλά ένα μνημείο συνθετικής δεινότητας ή κομψότητας, αλλά είναι και η ευελιξία τους, η ποικιλία και η μη προβλέψιμη ανάπτυξή τους που τα κάνει τόσο συναρπαστικά. Κάθε μέτρο είναι μεστό μιας αίσθησης μουσικής περιπέτειας, μια χειροπιαστή αίσθηση ότι ο Χάυδν κτίζει γέφυρες ανάμεσα σε ύφος και ιδέες ώστε να δημιουργεί συνθετικό όραμα ενός έργου για τέσσερα έγχορδα και να προχωρεί πέρα απ' οποιαδήποτε ιστορική μουσική πηγή που του ήταν γνώριμη αλλά και να φτάνει στα πέρατα της δικής του μουσικής φαντασίας. 

Ο Ήλιος στην έκδοση Χούμελ των κουαρτέτων


Ο Χάυδν από νωρίς καλλιέργησε το είδος του κουαρτέτου εγχόρδων. Οι πρώτες του συνθέσεις γι' αυτό τον συνδυασμο οργάνων (δύο βιολιά, βιόλα και τσέλο) ήταν κάπως πιο ελαφρές συνθέσεις, κάτι σαν σερενάτες ή ντιβερτιμέντα που συνόδευαν τα γεγονότα της ζωής στις πριγκιπικές αυλές όπου εργαζόταν. Το σύνολο των έξι κουαρτέτων έργο 20, βρίσκει τον συνθέτη να μελετάει βαθύτερα, εντατικοποιώντας την συγκινησιακή έκφραση της μουσικής και προσθέτοντας πολυπλοκότητα που δεν ανιχνεύεται σε προηγούμενα κουαρτέτα του.Ο ίδιος ο Μπετόβεν αντέγραψε ένα απ' αυτά τα κουαρτέτα του έργου 20 όταν ήταν μαθητής του Χάυδν στην Βιέννη. Αυτή είναι η στιγμή - ορόσημο, όπου το κουαρτέτο εγχόρδων εγκαταλείπει τα ίχνη των ελαφρών ριζών του πίσω του και ανοίγει τα φτερά του για ένα καινούργιο είδος σοβαρής οργανικής μουσικής στο επίπεδο της κλασικής συμφωνίας. Όπως ο σπουδαίος μουσικολόγος Ντόναλτν Τόβι είπε, "Με το έργο 20 η ιστορική ανάπτυξη των κουαρτέτων του Χάυδν φτάνει σ' ένα στόχο. Και η περαιτέρω εξέλιξη δεν είναι εξέλιξη με κάποια ιστορική έννοια, αλλά απλά η διαφορά μεταξύ ενός έργου τέχνης και του επόμενου".

Έτσι ο Χάυδν βαφτίστηκε πατέρας του κουαρτέτου.


Ο Χάυδν παίζοντας σε κουαρτέτο



Τα χειρόγραφα κείμενα των έξι κουαρτέτων χρονολογούνται απ' το 1772. Δημοσιεύθηκαν σαν "Opus XX" στο Παρίσι από τον Χούμελ το 1774 και στο Άμστερνταμ πάλι απ' τον Χούμελ πέντε χρόνια αργότερα με την εικόνα του Ήλιου στο εξώφυλλο, που έτσι δικαιολογεί και το προσωνύμιο όλης της σειράς σαν "Κουαρτέτα του Ήλιου". Η δε σειρά που είναι καταγραμμένα εξακολουθεί να είναι η ίδια, την οποία επέλεξε ο ίδιος ο συνθέτης, με το κουαρτέτο σε φα ελάσσονα αρ. 5 να είναι το εναρκτήριο.

1. Κουαρτέτο έργο 20 αρ. 5 σε φα ελάσσονα. Μια εκπληκτική μελέτη πώς οι αρμονικές αλλαγές μεταμορφώνουν το θεματικό υλικό.

1.Allegro moderato
2.Minuetto
3.Adagio
4.Finale: Fuga a due Soggetti

Op. 20 No. 5 in F minor


2. Κουαρτέτο έργο 20 αρ. 6 σε Λα μείζονα. To πιο συντηρητικό όλης της σειράς, με ζωηρό αισιόδοξο χαρακτήρα.

1.Allegro di Molto e Scherzando
2.Adagio, Cantabile
3.Minuetto. Allegretto
4.Fuga a 3 Soggetti. Allegro

Op. 20 No. 6 in A major

3. Κουαρτέτο έργο 20 αρ. 2 σε Ντο μείζονα. Εδώ ο Χάυδν αναπτύσσει μια ισονομία μεταξύ των οργάνων, δημιουργώντας συνομιλία μεταξύ τους.

1.Moderato
2.Adagio
3.Minuetto. Allegretto
4.Fuga a 4 Soggetti

Op. 20 No. 2 in C major

4. Κουαρτέτο έργο 20 αρ. 3 σε σολ ελάσσονα. Είναι το πιο αινιγματικό όλης της σειράς. διότι σε πολλά σημεία έχει ακαθόριστες ερμηνείες.

1.Allegro con Spirito
2.Minuetto. Allegretto
3.Poco Adagio
4.Finale. Allegro Molto


 Op. 20 No. 3 in G minor


5. Κουαρτέτο έργο 20 αρ. 4 σε Ρε Μείζονα. Είναι το πιο δημοφιλές κι έχει γνωρίσει την μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα από τα υπόλοιπα πέντε.

1.Allegro di Molto
2.Un poco Adagio Affettuoso
3.Allegretto alla zingarese
4. Presto scherzando

Op. 20 No. 4 in D major


6. Κουαρτέτο έργο 20 αρ.1 σε Μιb Μείζονα. Εδώ ο Χάυδν αλλάζει το μοντέλο των κουαρτέτων μέχρι των ημερών του. Το δεύτερο θέμα της έκθεσης ακούγεται από το τσέλο αντί του βιολιού που παίζει σε ψηλότερες νότες απ' την βιόλα που το συνοδεύει.

1.Allegro Moderato
2.Minuetto. Allegretto
3.Affettuoso e sostenuto
4.Finale. Presto




 Op. 20 No. 1 in E flat major


 
Αν θέλετε μπορείτε να διαβάσετε για τον Χάυντν και την Συμφωνία του Αποχαιρετισμού σε παλαιότερο άρθρο μου
Franz Joseph Haydn

Δευτέρα 14 Δεκεμβρίου 2020

Μπετόβεν - Έγκμοντ

 

Για τα 250 χρόνια της γέννησης του μεγάλου Λούντβιχ Βαν Μπετόβεν (17/12/1770 - 26/3/1827)  αφιερώνω αυτό το άρθρο που αναφέρεται σ' ένα έργο του όπου σκιαγραφούνται τα ιδανικά της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας, που τόσο πολύ πίστευε ο μεγάλος Γερμανός Μουσουργός.

Λούντβιχ Βαν Μπετόβεν





Επιγραφή με την ημερομηνία γέννησης στο σπίτι που γεννήθηκε στην Βόννη




O Έγκμοντ είναι μια σκηνική μουσική για το ομώνυμο θεατρικό έργο του Γκαίτε. Το 1809, το Burgtheater της Βιέννης ζήτησε από τον Μπετόβεν, που υπήρξε μεγάλος θαυμαστής του Γκαίτε, να συνθέσει σκηνική μουσική για μια αναβίωση του έργου δέχτηκε με ενθουσιασμό. Του θύμισε θέματα κοντινά στις δικές του πολιτικές ανησυχίες, που είχε ήδη εκφράσει στην όπερα του Leonore (μετονομάστηκε Fidelio, στην οριστική έκδοση 1814) και στην εισαγωγή του Coriolan (το 1807).

Λαμοράλ, Κόμης του Έγκμοντ


Στο δράμα του Έγκμοντ, o Γκαίτε (1787) αναφέρει την μάχη του Κόμη Έγκμοντ (1522-1568) εναντίον του δεσποτικού Δούκα της Albe. Ο Έγκμοντ είναι ένας διάσημος Φλαμανδός πολεμιστής, και ο Δούκας της Albe αντιπροσωπεύει τον Ισπανό εισβολέα. Αν και υπό την απειλή της σύλληψης, ο Έγκμοντ αρνείται να φύγει μακριά και να εγκαταλείψει το ιδανικό του για την ελευθερία. Φυλακισμένος και εγκαταλελειμένος εξαιτίας της δειλίας των ανθρώπων του, και παρά τις απεγνωσμένες προσπάθειες της αγαπημένης του Klärchen, καταδικάζεται σε θάνατο.

Έτσι, αντιμέτωπη με την αποτυχία και την απελπισία της, η Klärchen βάζει τέρμα στη ζωή της. Το έργο τελειώνει με την τελευταία έκκληση του ήρωα να πολεμούμε για την ανεξαρτησία. Ο θάνατός του ως μάρτυρα εμφανίζεται σαν μια νίκη ενάντια στην καταπίεση.Goethe


Ο Έγκμοντ είναι ένα πολιτικό μανιφέστο στο οποίο η λαχτάρα του Έγκμοντ για τη δικαιοσύνη και την εθνική ελευθερία είναι αντίθετη με την δεσποτική εξουσία του Δούκα της Albe. Είναι, επίσης, ένα δράμα του πεπρωμένου, στο οποίο η Φλαμανδική αριστοκρατία με τη μοιρολατρία, δέχεται τις ολέθριες συνέπειες της ευθύτητας και της ειλικρίνειας.


Συνήθως ακούγεται μόνο η δυναμική και εντυπωσιακή εισαγωγή του έργου που συνοψίζει όλη την δραματικότητα του έργου, απ' την ζοφερή αργή αρχή της, που υπονοεί την αποπνικτική πίεση της Ισπανίας, μέχρι  την μανιασμένη μεταμόρφωση της τραγωδίας σε δόξα!

Beethoven - Overture to "Egmont", Op. 84



Εκτός από την εισαγωγή Έγκμοντ, ο Μπετόβεν έγραψε εννέα κομμάτια της σκηνικής μουσικής, υψηλής ποιότητας, αλλά λίγο ασύνδετα, δίνοντας κορυφαία έμφαση στον θάνατο της όμορφης Klärchen. Εδώ ολόκληρη η σκηνική μουσική.


Ludwig Van Beethoven - " Egmont " Ouverture et Musique de Scène op.84


Τα μέρη:

1.Ouverture: Sostenuto, ma non troppo - Allegro

2.Lied: "Die Trommel gerühret"

3.Entracte: Andante

4.Entracte: Larghetto

5.Lied: "Freudvoll und Leidvoll"

6.Entracte: Allegro - Marcia

7.Entracte: Poco sostenuto e risoluto

8.Mort de Klärchen

9.Melodram: "Süßer Schlaf"

10.Siegessymphonie (sinfonia della vittoria): Allegro con brio