Στην αρχή του 1840 ο Σούμαν είχε φτάσει στην κορυφή των δυνατοτήτων του σαν συνθέτης του πιάνου. Αλλά τώρα η πιθανότητα του γάμου του και η σιγουριά της αγάπης της Κλάρας, χρειάζονταν κάτι περισσότερο για να εκφράσουν αυτό που έβραζε μέσα του κι έτσι ξεπήδησε μια έξαρση τραγουδιών όπου
σε διάστημα ενός έτους έγραψε κάπου 140 τραγούδια, μεταξύ αυτών τα μεγαλύτερά του αριστουργήματα. Έγραψε στην Κλάρα εκείνη την εποχή.: “Ω, Κλάρα, τι ευδαιμονία να γράφω τραγούδια! Για πολύ καιρό το είχα εγκαταλείψει” και “ Θα ήθελα να τραγουδάω στον εαυτό μου μέχρι θανάτου, όπως ένα αηδόνι”.
Η αντίδρασή του στην ποίηση ήταν υποκειμενική και τα καλύτερα τραγούδια του ήταν εκείνα που άγγιζαν μια προσωπική χορδή του. Μουσικά, ήταν κύρια επηρεασμένος απ’ τον Μπετόβεν, ειδικά απ’ τον κύκλο του An die ferne Geliebte και τον Σούμπερτ, τον οποίο αγαπούσε και συχνά ανέφερε. (Λέγεται ότι όταν πέθανε ο Σούμπερτ το 1828 ο Σούμαν έκλαιγε όλη τη νύχτα).
Ήταν ένας κύρια ρομαντικός του 19ου αιώνα, ένας μυστικιστής και απόλυτα συγχρονισμένος με τους ρομαντικούς ποιητές της εποχής του που τον μετέφεραν στον ονειρικό κόσμο της φύσης, των πουλιών και των λουλουδιών σαν συμβόλων της αγάπης. Ο ποιητής που η ποίησή του ανταποκρινόταν πιο κοντά στις δικές του εμπειρίες ήταν ο Χάινε και δική του ποίηση χρησιμοποίησε για περισσότερα από σαράντα υπέροχα τραγούδια.
Ό,τι υπήρξε ο Γκαίτε για τον Σούμπερτ, ήταν ο Χάινε για τον Σούμαν.
Το έργο Dichterliebe είναι αφιερωμένo στην Wilhelmine Schroeder - Devrient που έγινε διάσημη, πριν ακόμη γίνει καλά καλά δεκαοκτώ ετών, όταν τραγούδησε
τον ρόλο της Leonora στην παράσταση του Φιντέλιο του Μπετόβεν. Ο κύκλος αρχίζει με το
1. Im wunderschönen Monat Mai,(In the wonderfully fair month of May)
http://www.youtube.com/watch?v=Fh2QEfmtf0Y
http://www.youtube.com/watch?v=o0RKNoPqS_s
Απ’ την αρχή, ακόμη και σ’ αυτό το εμφανώς χαρούμενο ποίημα, οι αμφιβολίες κι οι αβεβαιότητες της αγάπης προμηνύονται απ’ τους προβληματισμένους αρπισμούς της εισαγωγής στην φα# ελάσσονα που οδηγεί στην χαρούμενη λα μείζονα της εισόδου της φωνής για να έλθει σε αντίθεση κατά την επαναφορά της ελάσσονας στην μέση και στον επίλογο με την ερωτηματική δεσπόζουσα μεθ’ εβδόμης, στην οποία και τελειώνει.
Η ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ XAΪΝΕ
Im wunderschönen Monat Mai,
als alle Knospen sprangen,
da ist in meinem Herzen
die Liebe aufgegangen.
Im wunderschönen Monat Mai,
als alle Vögel sangen,
da hab' ich ihr gestanden
mein Sehnen und Verlangen.
ΑΓΓΛΙΚΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
In the wonderfully fair month of May,
as all the flower-buds burst,
then in my heart
love arose.
In the wonderfully fair month of May,
as all the birds were singing,
then I confessed to her
my yearning and longing.
Αν τα μάτια είχαν βουρκώσει τώρα τα δάκρυα τρέχουν στα μάγουλα με το
2. Aus meinen Traenen spiessen (From my tears spring)
http://www.youtube.com/watch?v=AqdnHjSpcqI
αλλά απ’ αυτά ξεπετάγονται λουλούδια, κι απ’ τις αναστεναγμούς του μια χορωδία με αηδόνια. Όλα αυτά θα της τα στείλει μόνο αν τον αγαπάει. Εδώ ο Χάινε χρησιμοποιεί την φύση σαν σύμβολο της αγάπης, που προκάλεσε τόσο εύκολο μια αντίδραση στον Σούμαν.
Η ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΧΑΪΝΕ
Aus meinen Tränen sprießen
viel blühende Blumen hervor,
und meine Seufzer werden
ein Nachtigallenchor,
und wenn du mich lieb hast, Kindchen,
schenk' ich dir die Blumen all',
und vor deinem Fenster soll klingen
das Lied der Nachtigall.
ΑΓΓΛΙΚΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
From my tears spring
many blooming flowers forth,
and my sighs become
a nightingale choir,
and if you have love for me, child,
I'll give you all the flowers,
and before your window shall sound
the song of the nightingale.
Τώρα όλες οι αμφιβολίες παραμερίζονται καθώς
3.Die Rose, die Lilie, die Taube,die Sonne, (The rose, the lily, the dove, the sun)
http://www.youtube.com/watch?v=mhn8-3RXziU
όλα όσα είχε αγαπήσει στην φύση έχουν υπερκαλυφθεί απ’ την “Μια” και μοναδική αγάπη. Σε μια ανάλαφρη συνοδεία δεκάτων έκτων ο τραγουδιστής με δυσκολία βρίσκει χρόνο για αναπνοή στο υπέρμετρα χαρούμενο μικρό τραγούδι.
Η ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΧΑΪΝΕ
Die Rose, die Lilie, die Taube, die Sonne,
die liebt' ich einst alle in Liebeswonne.
Ich lieb' sie nicht mehr, ich liebe alleine
die Kleine, die Feine, die Reine, die Eine;
sie selber, aller Liebe Bronne
ist Rose und Lilie und Taube und Sonne.
Ich liebe alleine
die Kleine, die Feine, die Reine, die Eine!
ΑΓΓΛΙΚΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
The rose, the lily, the dove, the sun,
I once loved them all in love's bliss.
I love them no more, I love only
the small, the fine, the pure, the one;
she herself, source of all love,
is rose and lily and dove and sun.
I love only
the small, the fine, the pure, the one!
Οι εραστές είναι μαζί στο
4.Wenn ich in deine Augen seh', (When I look into your eyes).
http://www.youtube.com/watch?v=Gn6bJksWQRo
Στο σαν ρετσιτατίβο ο εραστής κοιτάζει τα μάτια της αγαπημένης του, όπου απλές συγχορδίες αντηχούν την φωνή που κορυφώνονται στο φιλί που θεραπεύει όλα τα τραύματα. Είσαι στον Παράδεισο όταν ξαπλώνεσαι πάνω στο στήθος της αλλά όταν εκείνη λέει “Σ’ αγαπώ” αυτός πρέπει να κλαίει πικρά. Ο Χάινε εμφανώς αμφιβάλει για την ειλικρίνειά της. Αγνόησε ο Σούμαν την ενοχοποίηση; Ήταν σίγουρα ικανός να κλάψει είτε από χαρά είτε απ’ την δική του αναξιότητα. Αλλ’ απ’ την άλλη, αυτή η ελαττωμένη έβδομη στο ‘sprichst’ (say) μαζί με την διστακτική τονικότητα του επιλόγου σημαίνουν ότι ο Σούμαν κατάλαβε τον υπαινιγμό του Χάινε; Επαφίεται στον τραγουδιστή ν’ αποφασίσει να ερμηνεύσει ανάλογα.
Η ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΧΑΪΝΕ
Wenn ich in deine Augen seh',
so schwindet all' mein Leid und Weh!
Doch wenn ich küsse deinen Mund,
so werd' ich ganz und gar gesund.
Wenn ich mich lehn' an deine Brust,
kommt's über mich wie Himmelslust,
doch wenn du sprichst: Ich liebe dich!
so muß ich weinen bitterlich.
ΑΓΓΛΙΚΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
When I look into your eyes,
then vanish all my sorrow and pain!
But when I kiss your mouth,
then I become wholly and completely healthy.
When I lean on your breast,
Heaven's delight comes over me,
but when you say, "I love you!"
then must I weep bitterly.
5. Το “Ich will meine Seele tauchen” (I want to plunge my soul)
http://www.youtube.com/watch?v=-fu_yaDLs2k
είναι ένα ακραίο παράδειγμα του συμβολισμού της Φύσης του Χάινε. Μέσα από τις εικόνες του τραγουδιού που τρέμει στο κύπελο του κρίνου ο ποιητής σκέφτεται το φιλί που του έδωσε η αγαπημένη του σε μια θαυμάσια ώρα. Το πιάνο έχει τριακοστά δεύτερα στο αριστερό χέρι, ενώ το δεξί μια μελωδία με καταβατικές τρίτες, όλα να υπονοούν το τρεμούλιασμα του φιλιού και μόνο οι λίγες επερείσεις στον επίλογο υποθέτουν ότι δεν είναι όλα και τόσο καλά
Η ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΧΑΪΝΕ
Ich will meine Seele tauchen
in den Kelch der Lilie hinein,
die Lilie soll klingend hauchen
ein Lied von der Liebsten mein.
Das Lied soll schauern und beben
wie der Kuß von ihrem Mund',
den sie mir einst gegeben
in wunderbar süßer Stund'
ΑΓΓΛΙΚΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
I want to plunge my soul
into the chalice of the lily,
the lily shall resoundingly exhale
a song of my beloved.
The song shall quiver and tremble
like the kiss from her mouth,
that she once gave me
in a wonderfully sweet hour!
Χωρίς εισαγωγή αρχίζει η φωνή στο
6.“Im Rhein, im heiligen Strome,” (In the Rhine in the holy stream,)
http://www.youtube.com/watch?v=6Kwb8Ge41PE&feature=related
σε μια θαυμάσια ηχητική εικόνα του ποταμού στον οποίο καθρεπτίζεται ο μεγάλος καθεδρικός ναός της Κολωνίας. Βαθειές οκτάβες υπονοούν τον καθεδρικό ναό, ενώ πάνω τους ρέει ο ποταμός σε μεγάλα, συνεχή φθίνοντα κύματα. Για μια στιγμή οι εικόνες αντιστρέφονται καθώς με την σκέψη μπαίνουμε μέσα στον καθεδρικό ναό για να δούμε την παλιά εικόνα που, σε καιρό αναταραχής, ήταν τόσο παρηγορητική. Έξω πάλι το είδωλο του καθρέπτη επιστρέφει καθώς η αγαπημένη αντικατοπτρίζει την ομοιότητα της εικόνας προς τον αγαπημένο. Ένας εκτενής επίλογος καταφέρνει ν’ απομακρύνει την εικόνα του ποταμού απ’ τα μάτια μας.
Η ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΧΑΪΝΕ
Im Rhein, im heiligen Strome,
da spiegelt sich in den Well'n
mit seinem großen Dome
das große, heilige Köln.
Im Dom da steht ein Bildniß
auf goldenem Leder gemalt.
In meines Lebens Wildniß
hat's freundlich hineingestrahlt.
Es schweben Blumen und Eng'lein
um unsre liebe Frau;
die Augen, die Lippen, die Wänglein,
die gleichen der Liebsten genau.
ΑΓΓΛΙΚΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
In the Rhine, in the holy stream,
there is mirrored in the waves,
with its great cathedral,
great holy Cologne
In the cathedral, there stands an imageon golden leather painted.
Into my life's wilderness
it has shined in amicably.
There hover flowers and little angelsaround our beloved Lady
the eyes, the lips, the little cheeks,
they match my beloved's exactly.
Μέχρι εδώ ο χωρισμός μεταξύ των εραστών είναι τελειωτικός, στο
7. “Ich grolle nicht” (I bear no grudge,)
http://www.youtube.com/watch?v=c5W3qGUa9XU
ο ποιητής με πολλή μα πολλή έμφαση, διαμαρτύρεται ότι δεν κρατάει καμμιά μνησικακία. Η παραίτησή του διαψεύδεται απ’ τις επαναλαμβανόμενες συγχορδίες ογδόων --- τόσο συχνά συνδεδεμένες με τους κτύπους της καρδιάς. Ξέρει ότι η αγαπημένη του είναι τόσο δυστυχισμένη όσο αυτός είναι για όλα τα διαμάντια της. Στα όνειρά του βλέπει “το φίδι να τρέφεται στο στήθος της”. Οι εναλλακτικές νότες δεν υπάρχουν στο αυθεντικό χειρόγραφο αλλά προστέθηκαν. Σίγουρα δίνουν μια λογική κορύφωση στην πρόοδο κι εμφανίζονται στο μέρος του πιάνου.
Η ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΧΑΪΝΕ
Ich grolle nicht, und wenn das Herz auch bricht,
ewig verlor’ nes Lieb. Ich grolle nicht
Wie du auch strahlst in Diamantenpracht,
es fällt kein Strahl in deines Herzens Nacht,
das weiß ich längst.
Ich grolle nicht, und wen das Herz auch bricht
Ich sah dich ja im Traume,
und sah die Nacht in deines Herzens Raume,
und sah die Schlang', die dir am Herzen frißt,
ich sah, mein Lieb, wie sehr du elend bist.
Ich grolle nicht.
ΑΓΓΛΙΚΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
I bear no grudge, even when my heart is breaking,
eternally lost love! I bear no grudge.
Even though you shine in diamond splendor,
there falls no light into your heart's night,
that I've known for a long time.
I bear no grudge, even when my heart is breaking.
I saw you, truly, in my dreams,
and saw the night in your heart's space,
and saw the serpent that feeds on your heart,
I saw, my love, how very miserable you are.
I bear no grudge.
Εδώ παραθέτω ένα βίντεο και με τα επτά πρώτα τραγούδια του κύκλου και της παρουσίασής τους:
http://www.youtube.com/watch?v=qH8JiaN9w6g&list=FLq6A5Zf5yXXI&index=2
Στο πρώτο σχόλιο που ακολουθεί υπάρχουν οι σύνδεσμοι του YouTube με "μπλε" γράμματα για την άμεση πρόσβαση τους, επειδή στην Σημείωση θα πρέπει να κάνετε Αντιγραφή κι Επικόληση (copy & paste). Ευχαριστώ.
Η παρουσίαση θα συνεχιστεί σε επόμενη σημείωση με τα υπόλοιπα τραγούδια του κύκλου
ΠΗΓΕΣ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΑ
Astra Desmond: Schumann Songs (BBC Guides έκδ. 1972 ανατύπωση 1978)
Διάφορες ιστοσελίδες για τα λόγια των τραγουδιών και το youtube
