Ο τίτλος Études-Tableaux στα ελληνικά ίσως μπορεί να μεταφραστεί ως "Σπουδές Εικόνας", εννοώντας Μουσικές Σπουδές Εικόνας, μια και μιλάμε για ένα σύνολο κομματιών για σόλο πιάνο με αυτό το όνομα του Ρώσου συνθέτη Σεργκέι Ραχμάνινοφ (1873-1943). Έγραψε δύο συλλογές για σόλο πιάνο με αυτόν τον τίτλο η μια είναι το έργο 33 και η άλλη το έργο 39. Αν και ο τίτλος παραπέμπει σε "μουσικές ανακλήσεις εξωτερικών οπτικών ερεθισμάτων", ο συνθέτης δεν απεκάλυψε τι τον ενέπνευσε για κάθε κομμάτι λέγοντας: "Δεν πιστεύω στον καλλιτέχνη που αποκαλύπτει πολλά από τα οράματά του. Ας αφήσουμε τον ακροατή να ζωγραφίσει για τον εαυτό του τι τον εκφράζει". Όμως, οικειοθελώς μοιράστηκε τις πηγές για μερικές από αυτές τις σπουδές με τον Ιταλό συνθέτη Οτορίνο Ρεσπίγκι όταν ο τελευταίος τις ενορχήστρωσε το 1930.
Σε μια σειρά κειμένων στο ιστολόγιό μου θα παρουσιάσω μία προς μία τις πέντε "Σπουδές Εικόνας" του Ραχμάνοφ με την δική μου ιστορία που μου ενέπνευσε το άκουσμά τους. Σήμερα θα ακούσουμε την δεύτερη εικόνα "Η Θάλασσα και οι Γλάροι" στην αρχική της σύνθεση για πιάνο και στην συνέχεια την μεταγραφή της για ορχήστρα.
Η Θάλασσα και οι Γλάροι
Έκαναν γύρους ήρεμοι κι ευτυχισμένοι οι γλάροι πάνω από την θάλασσα την αστραφτερή και γαλήνια. Το νερό ήταν τόσο λαμπερό σαν λιωμένο χρυσάφι που καθρέφτιζε τις σκιές τους πάνω της και φαίνονταν τόσο τεράστιοι. Ένιωθαν να γίνονται αετοί ή γεράκια κι έτσι όπως έπεφταν με φόρα μέσα στην θάλασσα τα ψάρια τρόμαζαν. Με αυτό τον τρόπο όμως γρήγορα τα ψάρια γίνονταν τροφή για αυτά τα κάτασπρα πουλιά με τις μεγάλες φτερούγες που ζουν δίπλα στην θάλασσα και πολλές φορές κρατούν συντροφιά στους ναυτικούς.
Ένα μικρό νησί είχε γίνει η πατρίδα ενός μεγάλου σμήνους γλάρων. Ένα νησί χωρίς ανθρώπους. Ήταν το σπίτι τους και πετούσαν γύρω του, έφτιαχναν φωλιές στα βράχια του κι έβρισκαν ό,τι τροφή ήθελαν. Έκρωζαν δυνατά και χαρούμενα.
Η κοινότητά τους είχε έναν αρχηγό, έναν πανέξυπνο και δυνατό γλάρο που η σοφία του τούς είχε σώσει πολλές φορές από κινδύνους. Ήξερε πώς να τούς προστατεύσει κι όλοι τον άκουγαν και τον αγαπούσαν.
Κάποια φορά μερικοί νεαροί και άμυαλοι γλάροι, με διάθεση για περιπέτεια παρέσυραν κι άλλους και πήγαν παραπέρα, σε κάποιο άλλο νησάκι να το εξερευνήσουν. Όμως, γρήγορα διαπίστωσαν ότι το νησί εκείνο δεν είχε τις φιλικές συνθήκες της δικής τους περιοχής και η θάλασσα δεν ήταν ζεστή και καθάρια. Δεν είχαν και τον σοφό αρχηγό μαζί τους. Γρήγορα, λοιπόν, αποφάσισαν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.
Μόλις έφτασαν ο αρχηγός τους υποδέχτηκε καλόκαρδα γιατί κατάλαβε το νεανικό τους σφρίγος και την όρεξη για περιπέτεια. Τους είπε ότι ερχόταν κακοκαιρία και θα κινδύνευαν. Πράγματι, έβλεπαν την καταιγίδα που ερχόταν πέρα μακριά από το πέλαγος κι ο αρχηγός τούς συγκέντρωσε και τούς είπε να μαζευτούν ο ένας δίπλα στον άλλο. Η θάλασσα αγριεμένη πηγαινοερχόταν με κύματα βουνά κι αφρισμένα κι ο αέρας λυσσομανούσε με δύναμη. Αστραπές και βροντές σπάθιζαν τον ουρανό και τα μαύρα σύννεφα είχαν σκεπάσει τον ήλιο. Όμως έτσι όπως ήταν κουλουριασμένοι ο ένας δίπλα στον άλλο οι ριπές του αέρα δεν τους άγγιξαν. Έμειναν για πολλή ώρα χουχουλιάζοντας μεταξύ τους μέχρι που βγήκε ο ήλιος. Τότε ο αρχηγός τούς είπε ότι ήταν πλέον ασφαλείς. Πέταξαν ψηλά, τινάζοντας απ’ τα φτερά τους τα νερά της βροχής βγάζοντας χαρούμενες κραυγές.
Από τότε η κοινότητα ήξερε ότι μπορούσε να βασίζεται στην γνώση και στην φροντίδα του αρχηγού της για την ασφάλειά της. Έτσι έζησαν σε απόλυτη αρμονία με την θάλασσα για πάντα.
Lugansky - Rachmaninoff "The sea and the seagulls" (Étude-Tableau Op. 39, No. 2)
Etude-tableau op. 39 2 (Orchestra) - Rachmaninov/Respighi
