Ραχμάνινοφ: Η Γιορτή έργ. 33 αρ. 6

 Ο τίτλος Études-Tableaux στα ελληνικά ίσως μπορεί να μεταφραστεί ως "Σπουδές Εικόνας", εννοώντας Μουσικές Σπουδές Εικόνας, μια και μιλάμε για ένα σύνολο κομματιών για σόλο πιάνο με αυτό το όνομα του Ρώσου συνθέτη Σεργκέι Ραχμάνινοφ (1873-1943). Έγραψε δύο συλλογές για σόλο πιάνο με αυτόν τον τίτλο  η μια είναι το έργο 33 και η άλλη το έργο 39.  Αν και ο τίτλος παραπέμπει σε "μουσικές ανακλήσεις εξωτερικών οπτικών ερεθισμάτων", ο συνθέτης δεν  απεκάλυψε τι τον ενέπνευσε για κάθε κομμάτι λέγοντας: "Δεν πιστεύω στον καλλιτέχνη που αποκαλύπτει πολλά από τα οράματά του. Ας αφήσουμε τον ακροατή να ζωγραφίσει για τον εαυτό του τι τον εκφράζει". Όμως, οικειοθελώς μοιράστηκε τις πηγές για μερικές από αυτές τις σπουδές με τον Ιταλό συνθέτη Οτορίνο Ρεσπίγκι όταν ο τελευταίος τις ενορχήστρωσε το 1930.

Σε μια σειρά κειμένων στο ιστολόγιό μου θα παρουσιάσω μία προς μία τις πέντε "Σπουδές Εικόνας" του Ραχμάνοφ με την δική μου ιστορία που μου ενέπνευσε το άκουσμά τους. Σήμερα θα ακούσουμε την Γιορτή στην αρχική της σύνθεση για πιάνο και στην συνέχεια την μεταγραφή της για ορχήστρα.

                                               Η Γιορτή στο Λούνα Παρκ

Από μικρό παιδάκι έζησε μέσα στη φτώχεια και την μιζέρια. Δέκα παιδιά γέννησε η μάνα του κι έζησαν τα οκτώ. Το σπίτι τους, ένα καλυβάκι στη Θεσσαλία κι οι γονείς του δεν είχαν τίποτα. Εργάτες γης σε άλλων τα χωράφια δούλευαν. Γεννήθηκε κι αυτός στο χωράφι. Όταν μάζευε ελιές η μάνα του την έπιασαν οι πόνοι της γέννας . Την βοήθησαν οι άλλες γυναίκες και φάσκιωσαν το μωρό στο πανέρι. Ήταν το πέμπτο παιδί. Ένα πριν από τον Βασίλη κι ένα μετά ήταν αυτά που χάθηκαν. Όταν μεγάλωσε, πήγε ένα δύο χρόνια στο σχολείο αλλά δεν τάπαιρνε τα γράμματα. Τόσκαγε και πήγαινε στο παζάρι και ζητιάνευε. Έφερνε δεκαρούλες στο σπίτι κι οι γονείς του δεν τον μάλωναν. Έτσι τούγινε συνήθεια η ζητιανιά. Πήγε στρατιώτης και δεν ήξερε ούτε το όνομά του καλά καλά να γράφει. Μετά το στρατό πέθανε ο πατέρας, άρρωστος από τις κακουχίες, το ποτό και το τσιγάρο.Τα τρία μεγαλύτερα αδέρφια του βοηθούσαν τη μάνα κι αυτός έφυγε να ψάξει την τύχη του. Πότε χτίστης, πότε εργάτης γης, πότε σερβιτόρος όλο δουλειές του ποδαριού και τις Κυριακές επαίτης στις εκκλησιές. Κοιμόταν σε χαμόσπιτα, όνειρα δεν είχε ούτε παρέες πλην όσων χρειαζόταν στις δουλειές που έκανε.

Κάποια φορά, στην γιορτή της Παναγίας τον Δεκαπενταύγουστο ήρθε στην πρωτεύουσα του νομού ένα Λούνα Παρκ. Πέρναγαν αυτοκίνητα και με μεγάφωνα καλούσαν τον κόσμο να πάει να διασκεδάσει. Ο Βασίλης, άκουσε κι αυτός την φωνή που με στόμφο διαλαλούσε το γεγονός. Πήγε και κρύφτηκε  πίσω από κάτι θάμνους εκεί στο Λούνα Παρκ. Παρακολουθούσε τον κόσμο που μπαινόβγαινε, άκουγε τα γέλια τους και τις φωνές τους που με ενθουσιασμό συζητούσαν τις εμπειρίες τους από τα παιχνίδια, τα θεάματα, τις βόλτες στα καρουζέλ κι ήθελε κι αυτός να νιώσει αυτά, μα ήξερε ότι δεν μπορούσε.

Ήταν ένας επαίτης, ένα απόβλητο της κοινωνίας, ένα παράσιτο μιας κοινωνίας που οι αξίες που υπηρετούσε ήταν ο πλούτος και η κοινωνική θέση. Ο Βασίλης δεν είχε τίποτα να δώσει, ούτε λεφτά να ξοδέψει ούτε και να αγοράσει λιχουδιές από κει μέσα. Όλο κι όλο που μπορούσε να κάνει ήταν να κοιτάζει απ έξω και να ονειρεύεται πόσο όμορφα θα ήταν εκεί μέσα στην γιορτή. 

Καθώς βράδιασε κι ο κόσμος αραίωνε σιγά σιγά η καρδιά του Βασίλη βάρυνε. Ήξερε ότι έπρεπε να γυρίσει πίσω στην ατέλειωτη μοναξιά του δρόμου επαιτώντας για λίγα νομίσματα ώστε να βγάλει την επόμενη μέρα.

Όπως γύρισε να φύγει κάτι έπιασε το μάτι του εκεί στην ακρούλα του δρόμου. Ήταν ένα μικρό, αχρησιμοποίητο εισιτήριο για το Λούνα Παρκ. Μια είσοδος στην γιορτή που πήγαιναν όλοι.  Η καρδιά του χτύπαγε δυνατά μόλις συνειδητοποίησε ότι τώρα δα του δόθηκε η ευκαιρία να νιώσει την χαρά της γιορτής κάτι που η ζωή πεισματικά είχε αρνηθεί να του δώσει.

Με μια πρωτόγνωρη ζωντάνια προχώρησε στην είσοδο, μπήκε μέσα στο Λούνα Παρκ κι αισθάνθηκε μια ευτυχία κι ευδαιμονία που ποτέ πριν δεν είχε νιώσει. 

(Άζη Γουζίου)

Πιάνο

George Li plays Rachmaninov Étude tableau in E flat minor, Op 33 No 6

Ορχήστρα

Rachmaninov / Respighi – Etude-tableau op. 33 6 (Orchestra)