Debussy - The Snow is Dancing
Solstice Lament
"Άσε την ομορφιά αυτού που αγαπάς να είναι αυτό που κάνεις" (Τζελαλεντίν Ρουμί) Μουσική - Λογοτεχνία - Ζωγραφική
H Dumka είναι μουσικός όρος που προέρχεται από την Ουκρανική γλώσσα με συγγενείς λέξεις και σε άλλες Σλαβικές γλώσσες. Η λέξη dumka κυριολεκτικά σημαίνει "σκέψη". Αρχικά ήταν υποκοριστικός τύπος του Ουκρανικού όρου "duma" που σήμαινε Σλαβική επική μπαλάντα με στοχαστικό και μελαγχολικό χαρακτήρα". Οι κλασικοί συνθέτες βασίστηκαν στα αρμονικά μοτίβα στη λαϊκή μουσική για να εμπλουτίσουν τις δικές τους συνθέσεις.
Ένα φυσικό μέρος της διαδικασίας μεταφοράς της παραδοσιακής λαϊκής φόρμας σε ένα επίσημο κλασικό περιβάλλον ήταν η οικειοποίηση της φόρμας Dumka από Σλάβους συνθέτες, κυρίως από τον Τσέχο συνθέτη Antonín Dvořák. Έτσι, στην κλασική μουσική, το dumka έφτασε να σημαίνει "ένα είδος ορχηστρικής μουσικής που περιλαμβάνει ξαφνικές αλλαγές από μελαγχολία σε έξαρση". Αν και τα dumky (πληθ.Dumka) χαρακτηρίζονται γενικά από έναν απαλά ονειρικό διπλό ρυθμό, πολλά παραδείγματα είναι σε τριπλό μέτρο.
Πολλοί συνθέτες έγραψαν έργα με τον τίτλο αυτό, όπως για παράδειγμα ο Γιάνατσεκ, ο Μαρτινού, ο Τσαϊκόφσκυ και βεβαίως ο Ντβόρζακ. Εδώ θα ασχοληθούμε με την dumka για ένα ή δύο όργανα και όχι την ορχηστρική.
Ας ακούσουμε μερικές συνθέσεις του είδους Dumka
Dumka από τον Ντβόρζακ για σόλο πιάνο
Τσαϊκόφσκυ Dumka
Παρατηρούμε ότι σε όλες τις συνθέσεις ο χαρακτήρας της μουσικής είναι στοχαστικός και δημιουργεί μια μελαγχολική ατμόσφαιρα. Είναι οι σκέψεις του ανθρώπου που αντιμετωπίζει την καθημερινότητα. Υπάρχουν και πιο χαρούμενα διαλείμματα, αλλά κυρίως καθρεπτίζουν την σκέψη μας για την αντιμετώπιση της ζωής με τα προβλήματά της. Επέλεξα τις πεταλούδες για εικόνα, μια και οι μεταμορφώσεις τους από κάμπια σε χρυσσαλίδα μπορούν να παρομοιαστούν με τις σκέψεις μας που μας βοηθούν να αναγεννηθούμε και να βρούμε ελπίδα και καινούργια ξεκινήματα. Καλή ακρόαση.
Το έργο αυτό είναι μια καντάτα για μεικτή χορωδία και ορχήστρα, σε ποίηση Eino Leino. Η καντάτα αυτή ήταν αποτέλεσμα παραγγελίας του διευθυντή της Φινλανδικής χορωδίας Heikki Klemetti, ο οποίος είχε ιδρύσει την μικτή χορωδία Suomen Laulu το 1900 και ήθελε ένα καινούργιο έργο του Σιμπέλιους για να το παρουσιάσει την άνοιξη του 1920. Πράγματι η σύνθεση ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 1920 και η πρώτη δημόσια εκτέλεση έγινε στις 4 Απριλίου του 1920. Όμως ο Σιμπέλιους δεν ήταν πολύ ενθουσιασμένος με την ιδέα διότι έγραφε στο ημερολόγιό του τον Ιανουάριο του 1919:
Jean Sibelius το 1920 |
"Και μετά υπάρχει και η υπόσχεση που έδωσα στον Klemetti για μια σύνθεση για την Suomen Laulu. Δεν είναι σε καμία περίπτωση ένας από τους «θαυμαστές» μου. Με ενοχλεί που θέλει να χρησιμοποιήσει το όνομά μου μόνο ως διακόσμηση". Όμως παρόλα αυτά στο τέλος του Δεκεμβρίου 1919 ο Σιμπέλιους άρχισε την σύνθεση της καντάτας.
Γη! Άσε το καντέλε* να σου τραγουδήσει τις ευχαριστίες του
Το καλοκαιρινό τραγούδι της Φινλανδίας,
Στο άρωμα της μεσοκαλόκαιρης σημύδας και του κράταιγου,
Ας χαίρονται τα πλούσια ρυάκια μας,
Ξεπερνώντας τις φροντίδες της ζωής,
Ηχώντας την εσωτερική φωνή της υπέρτατης ομορφιάς
(απόδοση δική μου από τα αγγλικά)
*καντέλε: παραδοσιακό έγχορδο όργανο της Φινλανδίας
Ο ποιητής Eino Leino το 1917 (ζωγραφική Akseli Gallen-Kallela) |
Στην παρακάτω φωτογραφία ο Jean Sibelius διευθύνει το Hymn to the Earth στις 26 Ιουνίου 1920, κατά την έναρξη της Εμπορικής Έκθεσης στο Ελσίνκι. Οι μόνες γνωστές φωτογραφίες του Σιμπέλιους να διευθύνει είναι απ' αυτή την συναυλία.