To Κουιντέτο για Κλαρινέτο και Κουαρτέτο Εγχόρδων έργο 115 του Μπραμς (1833-1897) είναι σίγουρα ένα απ' τα σπουδαιότερα έργα μουσικής δωματίου που γράφηκαν. Από την πρώτη του εκτέλεση έχει αγαπηθεί από μουσικούς, ακροατές και μουσικόφιλους σε όλον τον κόσμο.
Στην δεκαετία του 1880, όταν ο Μπραμς ήταν στα πενήντα του, θεώρησε ότι δεν θα ξανασυνέθετε μουσική. Όταν άκουσε όμως κάποιες παραστάσεις του κλαρινετίστα Richard Mühlfeld, εντυπωσιάστηκε απ' τον καλλιτέχνη τόσο πολύ που του δημιουργήθηκε η έμπνευση να συνθέσει και πάλι, πιστεύοντας ότι ο Mühlfeld ήταν ο καλύτερος ερμηνευτής ξύλινων πνευστών που είχε ακούσει μέχρι τότε. Έτσι έγραψε το Τρίο για Κλαρινέτο, Τσέλο και Πιάνο έργο 114.
 |
| Johannes Brahms |
Το ίδιο έτος έγραψε και το κουιντέτο για κλαρινέτο και κουαρτέτο εγχόρδων. Το έργο αποτελείται από 4 κινήσεις και περιέχει τις πιο όμορφες μουσικές γραμμές και ηχοχρώματα από οποιοδήποτε άλλο έργο μουσικής δωματίου. Ο Μπραμς ήταν στο λυκόφως της καριέρας του αλλά και στο ύψος των δημιουργικών του δυνάμεων. Η πρώτη δημόσια εκτέλεση έγινε στις 12 Δεκεμβρίου 1891, στο Βερολίνο.
Ακούγοντας αυτή την μουσική ο ακροατής κάνει ένα απίστευτο ταξίδι μεγάλης ομορφιάς, βαθειάς ενδοσκόπησης, επιθυμίας και μελαγχολίας. Έχει σκούρα τονικά χρώματα, πλούσια δομή και υπέροχες μελωδίες.
1 Allegro
H πρώτη κίνηση περιέχει τα θέματα που εμφανίζονται σχεδόν σε όλο το έργο πότε ατόφια, πότε καλυμμένα ή σαν θύμισες κάποιας οικείας μελωδίας που πέρασε. Έχει μια φινέτσα και το κλαρινέτο επιδέξια ενσωματώνεται μέσα στο κουαρτέτο δίνοντας ένα ιδιαίτερο χρώμα, αφήνοντας όμως χώρο και για τους άλλους σολίστες να βγουν στην επιφάνεια.
2 Adagio
H δεύτερη κίνηση έχει σαν βάση της ένα θλιμμένο και σκοτεινό θέμα σαν να αντικατροπτίζει ο Μπραμς την φύση της ζωής του καθώς ο ρομαντικός του χαρακτήρας πλησιάζει προς το τέλος: κάτι σαν αυτοβιογραφική δήλωση
3 Andantino; Presto non assai, ma con sentimento
Η ιδέα των αυτοβιογραφικών δηλώσεων χαρακτηρίζει και την τρίτη κίνηση που αρχίζει μ' ένα μουσικό θέμα που θυμίζει Μπαχ και που εμφανίζοντας έναν κύκλο από διαστήματα πέμπτης καταλήγει σ' έναν Ουγγρικό Χορό. Ποιός μπορεί να ξεχάσει τους "Ουγγρικούς Χορούς" του Μπραμς!
4 Con moto
Το φινάλε είναι ένα σετ παραλλαγών και το τελικό θέμα επιστρέφει στο υλικό που ακούστηκε στην αρχή του έργου με ένα αριστοτεχνικό κλείσιμο.
Όλο το κομμάτι δίνει στην εντύπωση στον ακροατή ότι ο συνθέτης κοιτάζει πίσω του σε έντονες στιγμές της ζωής του που αποδίδονται με τα μουσικά χαρακτηριστικά που αντιπροσωπεύουν ό,τι καλύτερο είχε δώσει ο Μπραμς στην μουσική. Το έργο τελειώνει με μια "μοναδική", θλιμμένη συγχορδία: έτσι όπως μετά από ένα ζεστό καλοκαίρι αισθάνεται κανείς το θανατερό κρύο του χειμώνα.
Ο κλαρινετίστας Michael Collins έχει πει γι' αυτό:
"Για μένα, το Κουιντέτο για Κλαρινέτο τεκμηριώνει όλα τα συναισθήματα που συνδέονται με τον Μπραμς: είναι η ιστορία της ζωής του. Από την πρώτη μέχρι την τελευταία φράση, υπάρχει τόση προσμονή. Σε πάει σ' ένα μακρύ ταξίδι και μόλις φτάσεις στην τελευταία συγχορδία νιώθεις ότι έφτασες στο τέρμα. Πραγματικά αγγίζει την καρδιά μου, επειδή, πολύ πριν μάθω να παίζω κλαρινέτο ήταν η πρώτη σύνθεση που άκουσα σε δίσκο βινυλίου. Ακόμη και τώρα αναπολώ τις στιγμές που όντας μικρό παιδί κοίταζα τον ουρανό ακούγοντας αυτό το απίστευτο κομμάτι. Η γραφή του κουαρτέτου του Μπραμς είναι αξιοθαύμαστη - τόσο καλοδουλεμένη και με πολλή περισυλλογή ενώ το μέρος του κλαρινέτου είναι εξίσου εξαίσιο. Αν βάλετε αυτά τα δύο μαζί έχετε ένα έργο μιας ιδιοφυίας".
Στο βίντεο που ακολουθεί, υπάρχει δυνατότητα απ' τα σχόλια να δείτε πότε αρχίζει η κάθε κίνηση.
Johannes Brahms - Clarinet Quintet in B minor, Op. 115
Άλλα άρθρα μου για τον Μπραμς:
Μπραμς Τρίο για βιολί, κόρνο και πιάνο έργο 40
Brahms - Chorale Preludes
ΠΗΓΕΣ
Wikipedia
BBC
DANSR
OMEGA ENSEMBLE
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου