Παρασκευή 20 Μαΐου 2022

Ανοιξιάτικη Συμφωνία - Σούμαν

 Ο Γερμανός συνθέτης Ρόμπερτ Σούμαν (1810-1856) σχεδίασε την συμφωνία αυτή μέσα σε τέσσερις μέρες (23-26 Ιανουαρίου 1841) και την είχε ενορχηστρώσει μέχρι τις 20 Φεβρουαρίου του ίδιου έτους. Παρουσιάστηκε δε για πρώτη φορά στις 31 Μαρτίου 1841 υπό την μπαγκέτα του Φήλιξ Μέντελσον.


Νικόλαος Γύζης: Ανοιξιάτικη Συμφωνία (1866)



Σύμφωνα με το ημερολόγιο της Κλάρας Σούμαν, ο τίτλος "Ανοιξιάτικη Συμφωνία" οφείλεται στην επιρροή που είχε στον συνθέτη το ποίημα Frühlingsgedicht (Ανοιξιάτικο Ποίημα) του ποιητή Adolf Böttger.

Ανοιξιάτικο Ποίημα

Εσύ πνεύμα του σύννεφου, συννεφιασμένο και βαρύ
Πετάς απειλητικά από στεριά και θάλασσα

Το γκρίζο πέπλο σου καλύπτει σε χρόνο μηδέν.
Το καθαρό βλέμμα του ουρανού.

Η ομίχλη σου φουντώνει από μακριά
Και η νύχτα καλύπτει το αστέρι της αγάπης

Εσύ πνεύμα του σύννεφου, συννεφιασμένο και υγρό
Γιατί έδιωξες όλη μου την ευτυχία;

Γιατί μου προξενείς δάκρυα στα μάτια;
Και  ρίχνεις σκιές στης ψυχής  μου το φως;

Γύρνα, γύρνα την πορεία σου
Η Άνοιξη ανθίζει στην κοιλάδα 


Έγραφε ο Σούμαν στον Γερμανό πιανίστα, συνθέτη, μαέστρο και συγγραφέα Wilhelm Taubert:

"Θα μπορούσατε να νιώσετε την ανάσα της αναμενόμενης Άνοιξης στην ορχήστρα σας καθώς θα παίζει; Αυτό είχα περισσότερο στο μυαλό μου όταν την συνέθετα τον Ιανουάριο του 1841. Θα ήθελα να ακούγεται η πρώτη είσοδος της τρομπέτας σαν να ακούγεται από ψηλά, σαν κλήση στο ξύπνημα. Παρακάτω στην εισαγωγή θα ήθελα η μουσική να υπονοεί ότι ο κόσμος γίνεται καταπράσινος, ίσως με μια πεταλούδα να αιωρείται στον αέρα, και μετά, στο Αλλέγκρο, να δείξω πως τα πάντα την Άνοιξη ζωντανεύουν. Αυτές, βέβαια είναι ιδέες που σκέφτηκα αφού τέλειωσα την Συμφωνία."



Schumann: Symphony nº 1 Spring" - Leonard Bernstein, Vienna Philharmonic Orchestra




Η έντονη ρυθμική αρχή (Andante un poco maestoso) από τις τρομπέτες και τα τρομπόνια φέρνει στο νου τους τελευταίους στίχους του ποιήματος: "Γύρνα, γύρνα την πορεία σου/ Η Άνοιξη ανθίζει στην κοιλάδα". Ο Σούμαν είχε αποκαλέσει αυτήν την πρώτη κίνηση "Ξύπνημα της Άνοιξης". Έτσι όπως έρχεται η άνοιξη, παρατηρούμε στην κίνηση αυτή  λεπτότητα, τρυφερότητα και κάποιες φορές κακοκεφιά.

Το Larghetto και το  Scherzo παίζονται χωρίς διακοπή. Το αργό μέρος σκέφτηκε να το ονομάσει "Βράδυ" ο Σούμαν ενώ το Scherzo "Xαρούμενα Παιδιά που Παίζουν". Βλέπουμε την ευχάριστη διάθεση των χαρακτήρων στο παιχνίδι.

Το Φινάλε  ( Allegro animato e grazioso) "Αποχαιρετισμός της Άνοιξης" ίσως θυμίζει στίχους από κάποιο άλλο ποίημα του  Böttger:


Πάρε ό,τι μου ψιθύρισε ο Μάης
Για την αγάπη και της καρδιάς την αρμονία -
Κι όταν η ψυχή μου σκοτεινιάσει
Ίσως η δική σου, η πιο λαμπερή την μεταμορφώσει!


2 σχόλια:

  1. Εξαιρετικη αναρτηση, γλυκιά μου Αζη, ενα μουσικό καλωσόρισμα στην λουλουδενια εποχη με μια συμφωνία του αγαπημενου Σουμαν! Μπορει να ολοκληρωθηκε στο συντομο διαστημα των 4 ημερων, όμως η πλούσια ορχηστρική παλέτα του Σουμαν καταφερνει με μοναδική λεπτοτητα ν' απεικονισει εικονες του εαρος...Μου αρεσει το μοτιβο της "φανφαρας" που ακουγεται στην εναρξη για να δηλωσει το ξυπνημα της Ανοιξης, αλλα και η συνεχεια, που άσχετα με τους προγραμματικούς τιτλους (ή και τους ποιητικους στιχους) ωθεί τη φαντασία του ακροατη να πλάσει τις δικές του εικονες ανοιξιατικης γαλήνης, με πολυχρωμα άνθη, χαρουμενα παιδιά που τιτιβιζουν ασταματητα σαν τα πουλιά που κελαηδούν αυτη την πανεμορφη εποχή, που σημερα παταμε και επίσημα το κατωφλι της..Συγχαρητηρια πολλά, γλυκια μου φιλη και για την επιλογη του Μπερνσταιν στην καθοδηγηση της Ορχηστρας, η προσέγγιση του οποίου ακολουθεί και αναδεικνυει τις βλέψεις του μουσικού δημιουργού!Στελνω τις ευχες μου για καλή εβδομάδα και μια ομορφη, μυρωδατη Ανοιξη!Παντα με διάθεση να μας χαρίζεις τις υπέροχες εμπνευσεις σου!
    🌹🌺🌿🌸💐

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Eυχαριστώ πολύ αγαπημένη μου Ελπίδα για το ωραίο σου σχόλιο. Η Ανοιξιάτικη Συμφωνία του Σούμαν, πραγματικά ξεχειλίζει από τα αισιόδοξα μηνύματα αυτής της εποχής, από τις ευωδιές των λουλουδιών και των αγρών κι από την αναγέννηση της φύσης. Όλο το έργο έχει μόνο χαρούμενα μοτίβα χωρίς καμία γκρίζα σκιά και για αυτό μας ευφραίνει καθόλη την διάρκεια της ακρόασης. Ναι, ο Μπερνστάιν είναι έξοχα πιστός στο πνεύμα του Σούμαν.
    Ευχαριστώ για τον έπαινο και αντεύχομαι ό,τι καλύτερο για την πιο πολύχρωμη εποχή του χρόνου. Καλή Άνοιξη, γλυκιά μου Ελπίδα!
    🌹🌷❤️🏵️💮🎼💮🏵️❤️🌷🌹

    ΑπάντησηΔιαγραφή