Σάββατο 28 Μαΐου 2022

Το Φίδι του Ουράνιου Τόξου


Είναι ένα πρωτοποριακό έργο του Έρικ Νόρμπυ (Erik Norby 1936-2007) συνθέτη από την Δανία που του ανατέθηκε από την Δανέζικη Ραδιοτηλεόραση για τον εορτασμό των 50 χρόνων της Συμφωνικής Ορχήστρας Ραδιοφώνου της Δανίας (τώρα Εθνικής Συμφωνικής Ορχήστρας της Δανίας) και γράφηκε το 1975. 








φωτογραφία: Δημήτρης Ζαραφωνίτης 




Είναι συμφωνικό ποίημα, εμπνευσμένο από τον αρχαίο θρύλο των ιθαγενών της Αμερικής πώς το φίδι έγινε ουράνιο τόξο κι έσωσε τον κόσμο από την ξηρασία. Ο Νόρμπυ σημειώνει ρητά ότι κάθε φορά που παίζεται το έργο αυτό πρέπει να υπάρχει μια περίληψη του θρύλου στο πρόγραμμα.

"Το Φίδι του Ουράνιου Τόξου είναι ένας Ινδιάνικος θρύλος για το πώς εμφανίστηκε το ουράνιο τόξο στον ουρανό. Πώς ένα φίδι άκουσε στους θρήνους των Ινδιάνων μετά από μια μακρά περίοδο ανομβρίας και ξηρασίας και πετάχτηκε σε σπειροειδή μορφή στον ουρανό. Εκεί, άρχισε να ξετυλίγεται και να μακραίνει, να μακραίνει ώσπου το κεφάλι και η ουρά του ακουμπούσαν το έδαφος. Το τόξο που σχηματίστηκε από το σώμα του έσπασε τον πάγο που βρισκόταν στον ουρανό. Το φίδι άρχισε να βγάζει σπίθες σε όλα τα χρώματα, έλιωσε τον πάγο και μετά από μια μακρά ξηρασία έβρεξε στην γη. Ο τόπος ζωντάνεψε πάλι, τα νερά γέμισαν τις κοίτες των ποταμών και άνθισαν τα τριαντάφυλλα. Από τότε το φίδι φτιάχνει τόξο με το σώμα του στο εύρος του ουρανού κάθε φορά που βρέχει  και βγαίνει ήλιος."


Erik Norby



Η σύνθεση διαρκεί περίπου 17 λεπτά κι έχει μια συνεχή διαδικασία που αρχίζει και τελειώνει πανομοιότυπα - όπως το φίδι χτυπάει τον ουρανό, με την ουρά και το κεφάλι του να αγγίζουν την γη.
Έχει πυκνή γραφή και μεγάλες φράσεις. Χαρακτηρίζεται από συμπυκνωμένο ήχο με συμπλέγματα αρμονιών (clusters) αλλά υπάρχει τονικότητα. Το μελωδικό υλικό έχει κίνηση βηματισμού σε τόνους και ημιτόνια. 
Η μουσική αρχίζει με τα βαθύχορδα όργανα και τα πνευστά και πολύ αργά προχωρεί  ανοδικά  με προσδοκία αλλά και διαρκή κίνηση. Μετά τα πέντε λεπτά μιας στασιμότητας η μουσική αναπτύσσεται λίγο περισσότερο. Ακούγονται μικροί θρήνοι και θλίψη από το αγγλικό κόρνο και τα τσέλι. Μια ξαφνική μουσική έκρηξη της μουσικής - έτσι όπως το φίδι ξετυλίγεται και φτιάχνει το τόξο του σαν ελατήριο - εισάγει μια εκτεταμένη συσσώρευση ενέργειας μέχρι την τελική κορύφωση, όπου οι νότες από τα κόρνα μεταφορικά τρυπάνε τον πάγο του ουρανού. Τα χρώματα ξεπετάγονται, νέοι ήχοι ακούγονται και έχουμε την ηχητική εικόνα της βροχής. Τα πιτσικάτι στα μπάσα, έπειτα τα βιμπράφωνα και τελικά ένας καταιγισμός από τα έγχορδα μας φέρνει στο νου τον Αμερικάνικο μινιμαλισμό.
Η βροχή καταλαγιάζει, η μουσική επιστρέφει στο στάδιο πριν την έκρηξη και μια ανοδική μελωδία απεικονίζει το αργό ξύπνημα της γης. Τελικά το κομμάτι ηρεμεί σε μια σύντομη παραλλαγή της αρχής.







EriK Norby: The Rainbow Snake, a symphonic poem based on an Indian legend



 

2 σχόλια:

  1. Εξαιρετικη η σημερινη σου αναρτηση, αγαπημενη μου Αζη, από καθε άποψη! Κατ' αρχην μού γνωρισες εναν συνθετη και το θαυμάσιο έργο του,εμπνευσμενο από εναν αγαπημενο -αν και ιδιαιτερα παράξενο- μυθο της κοσμογονίας της Πολυνησίας. Συντομη συνθεση, το πρόγραμμα της οποίας ειναι οντως απαραιτητο,καθως βοηθαει στην καλυτερη κατανοηση όσων μελωδικων και αρμονικων στοιχειων, όπως και δυναμικής, χρησιμοποιεί ο Δανός συνθετης για να μεταφέρει τα επεισόδια του μύθου.
    Η ηχητική μετάβαση απο τη μια κατάσταση στην άλλη διογκωνει τις εικονες που πλάθει η φαντασία και ο ακροατης εκστασιάζεται με αυτον τον κοσμο, το μικρό, τον μέγα που καθημερινά μάς προσφερει εκτός από ομορφια, και άπλετη γνωση, να γεμιζει ο νους και η ψυχη!
    Πολλά συγχαρητήρια για την εργασια σου αυτη , την έρευνά σου, αλλά και τον εύπεπτο τρόπο που μάς παρουσίασες τη συνθεση!
    Μπράβο αξιζουν και στον καλλιτέχνη συζυγο για τη φωτογραφία του! Θα ηθελα περισσότερες πληροφορίες, αν γίνεται, βεβαια..Πρόκειται για ψηφιακή επεξεργασια; Η μπαλετική σταση παντως έχει "εφαρμόσει" απόλυτα στο χρυσό δακτυλίδι ή βραχιόλι, σε σχήμα όφεος...Εύγε και στου δυο σας! Σας ευχομαι καλο Κυριακατικο απόγευμα με αγάπη και παντα δημιουργικοί!
    💗🌹🌺🌹💗

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Καλησπέρα, Ελπίδα μου αγαπημένη! Χαίρομαι πολύ που βρήκες ενδιαφέρον αυτό το συμφωνικό ποίημα του Δανού Νόρμπυ, που όπως διάβασα κι εγώ, ο θρύλος αυτός του Φιδιού-Ουράνιου τόξου υπάρχει και στους Αβορίγινες της Αυστραλίας. Βέβαια, ο Δανός ήθελε να σκέφτεται τους Ινδιάνους της Β. Αμερικής κι έτσι άφησα στο κείμενό μου την οδηγία που έδωσε για κάθε παράσταση του συγκεκριμένου έργου.
    Είναι ένα δύσκολο έργο, θέλει προσοχή στην ακρόαση, δεν συγκινεί μη-εξασκημένα αυτιά, όμως αν έχει την υπομονή να το ακούσει κάποιος παρακολουθώντας και την ελάχιστη βοήθεια που έδωσα, θα το κατανοήσει και θα αντιληφθεί το μεγαλείο του.
    Αγαπώ πολύ το ουράνιο τόξο - και ποιός δεν το αγαπά; - και ομολογώ δεν γνώριζα τον θρύλο αυτό που τον έμαθα μέσα από το συγκεκριμένο συμφωνικό ποίημα. Τώρα, κάθε φορά που θα βλέπω το Ουράνιο τόξο να ξεπροβάλει, ο νους μου θα τρέχει στο θαυματοργό φίδι των ιθαγενών.
    Ευχαριστώ πολύ για τα καλά σου λόγια και τον έπαινο καθώς κι ο Δημήτρης στέλνει τις ευχαριστίες του για την φωτογραφία του. Ναι, κάνει ψηφιακή επεξεργασία μεν, αλλά ό,τι χρησιμοποιεί είναι πραγματικές φωτογραφίες .
    Καλό βράδυ Κυριακής, γλυκιά μου φίλη! 💗🌈🌷🌈💗

    ΑπάντησηΔιαγραφή