Δευτέρα 14 Μαρτίου 2022

Over The Rainbow

 "Over the Rainbow". Moυσική του Harold Arlen και στίχοι του E.Y.Harburg! Eίναι μια απ' τις πιο ξακουστές μπαλάντες των αρχών του 20ού αιώνα. Γράφτηκε για την ταινία του 1939 "The Wizard of Oz" και τραγουδήθηκε απ' την ηθοποιό και τραγουδίστρια Judy Garland που υποδύεται την Dorothy, η οποία μπαίνει σε μπελάδες και γι' αυτό ονειροπολεί για έναν τόπο όπου δεν μπορεί να κατηγορηθεί.





  Τα λόγια του τραγουδιού είναι τα παρακάτω:


Κάπου πέρα απ' το ουράνιο τόξο
Πάρα πολύ ψηλά
Υπάρχει μια χώρα που άκουσα
Mια φορά σ' ένα νανούρισμα

Κάπου πέρα από το ουράνιο τόξο
- οι ουρανοί είναι μπλε
Και τα όνειρα που τόλμησες να ονειρευτείς
γίνονται πραγματικότητα

Κάποια μέρα θα κάνω ευχή σ' ένα αστέρι
Να ξυπνήσω εκεί που τα σύννεφα θα είναι πίσω μου πολύ μακριά
Εκεί που τα προβλήματα λιώνουν σαν σταγόνες λεμονιού
Πολύ ψηλά πάνω απ' τις καμινάδες εκεί
Θα με βρεις.

Κάπου πέρα απ' το ουράνιο τόξο
Πετάνε γαλάζια πουλιά
Τα πουλιά πετάνε πέρα απ' το ουράνιο τόξο
Γιατί τότε εγώ δεν μπορώ;

Αν τα χαρούμενα μικρά πουλιά πετούν
Πέρα απ' το ουράνιο τόξο
Γιατί, ω γιατί να μην μπορώ κι εγώ;


Η Τζούντυ Γκάρλαντ στην σκηνή της ταινίας "Ο Μάγος του Οζ" όταν τραγουδάει το τραγούδι.


Somewhere Over the Rainbow - The Wizard of Oz


Ο συνθέτης Harold Arlen και ο στιχουργός Yip Harburg συχνά δούλευαν δίπλα δίπλα. Ο Harburg γενικά έδινε μια ιδέα ή έναν τίτλο στον Arlen για να συνθέσει μουσική, πριν ο Harburg ολοκληρώσει τους στίχους του. Για την συνεργασία τους στον Μάγο του Οζ, ο Harburg έλεγε ότι η έμπνευσή του ήταν "μια μπαλάντα για ένα μικρό κορίτσι που έμπλεκε σε προβλήματα και ήθελε να το σκάσει από το Κάνσας. Μια ξηρή, άνυδρη και άχρωμη πόλη. Δεν είχε δει τίποτε πολύχρωμο στην ζωή της εκτός από το ουράνιο τόξο". Ο Arlen τότε σκέφτηκε ότι η ιδέα αυτή χρειαζόταν "μια μελωδία με απλωμένη μελωδική γραμμή".


Yip Harburg
Harold Arlen










Όμως όταν είχαν γραφτεί όλα τα τραγούδια της ταινίας, ο Arlen ένιωθε ότι δεν είχε ολοκληρώσει το τραγούδι για την σκηνή του Κάνσας. Εν τω μεταξύ συχνά είχε στις τσέπες του άδεια πεντάγραμμα για να γράψει όποια μελωδική ιδέα του ερχόταν στο νου. Και, περιγράφει πώς του ήλθε εντελώς ξαφνικά η έμπνευση για την μελωδία του τραγουδιού "Πέρα απ' το Ουράνιο Τόξο" την ώρα που η σύζυγός του Άνια οδηγούσε το αυτοκίνητο:

"Είπα στην κυρία Άρλεν...ας πάμε στο Κινέζικο του Γκράουμαν. Εσύ θα οδηγείς το αυτοκίνητο, δεν νιώθω πολύ καλά τώρα. Δεν σκεφτόμουν την δουλειά. Δεν σκεφτόμουν συνειδητά την δουλειά, απλά ήθελα να χαλαρώσω. Και καθώς περνάγαμε δίπλα από ένα φαρμακείο στην Λεωφόρο Σάνσετ είπα: Κάνε δεξιά, σε παρακαλώ. Σταματήσαμε και πραγματικά δεν ξέρω γιατί - ευλογημένες ας είναι οι μούσες - έβγαλα τα πεντάγραμμα κι έγραψα αυτό που ξέρετε τώρα σαν "Πέρα απ' το Ουράνιο Τόξο".


H μουσική του τραγουδιού αυτού έχει μια αξιοπρόσεκτη ομοιότητα, αρμονική και μελωδική, με το θέμα του Ιντερμέτσου, γνωστού σαν Το Όνειρο του Ράτκλιφ από την Όπερα Γουλιέλμος Ράτκλιφ του Πιέτρο Μασκάνι που γράφτηκε το 1895. 

Εδώ το Ιντερμέτσο όπου ο προσεκτικός ακροατής θα ανακαλύψει τις ομοιότητες.


Guglielmo Ratcliff, Act III: Intermezzo, "Il Sogno", "Ratcliff's Dream"


Έκτοτε πολλοί καλλιτέχνες τραγούδησαν ή διασκεύασαν αυτή την τόσο όμορφη μελωδία. Ενδεικτικά...






Frank Sinatra



Barbra Streisand




Και μια αξιόλογη μεταγραφή σε jazz piano απ' τον γνωστό πιανίστα και συνθέτη Keith Jarrett


Για επίλογο μια υπέροχη μεταγραφή για σαξόφωνο απ' τον Chet Baker


2 σχόλια:

  1. Μια γοητευτικότατη μπαλαντα από το εξοχο στο συνολό του, κινηματογραφικό μιουζικαλ βασισμενο σε ενα από τα ομωνυμα παιδικά βιβλια του Φρανκ Μπάουμ,διάλεξες σημερα να μας παρουσιάσεις, αγαπημενη μου Azy, δινοντας χρησιμες πληροφορίες για τον τρόπο συνθεσής της, τη μεταφραση των στιχων, την μουσική κλασικη τη βάση και την επιρροή της σε διακεκριμενους ερμηνευτες, που κατα καιρούς την έντυσαν με τη φωνη ή την έμπνευσή τους..Η ταλαντούχα Γκαρλαντ εκπληκτικη στο ρόλο της ορφανης Ντοροθι που ονειρευεται να "ζησει" σε μια γη μακριά από τη ζοφεροτητα της καθημερινότητας της. Το αξαίσιο αποτέλεσμα μαρτυρά την καλή σχεση-συνεργασια συνθετη-στιχουργου.
    Εντυπωσιακή η μίμηση του μοτίβου από το ιντερμετζο του Μασκάνι και εξ ίσου χαρηκα τις ερμηνειες των Σινάτρα και Στρέιζαντ, αλλά και τι μεταγραφε του Τζαρετ και του Μπέικερ, σε τζαζ αποχρωσεις ή με το γοητευτικό ηχοχρωμα του σαξοφωνου, που μας προτείνεις, αγαπημένη μου φίλη.
    Εχω δει στο Λονδινο το ίδιο θεατρικο μιουζικαλ με μουσικές προσθηκες του Άντριου Λόυντ Γουέμπερ... Κι αυτο μεγαλη επιτυχία, επίσης, ειναι βλέπεις η πλοκη της παραμυθενιας ιστορίας που συναρπαζει!
    Σ' ευχαριστούμε πολύ για την ωραιότατη αυτή αναφορά σου στην μελωδικότατη μπαλάντα, με τόσες πληροφορίες και μουσικες προτάσεις.
    Καλό βραδυ, γλυκιά μου φίλη και ενωνω την ευχη μου με τη δικη σου να ξεπεράσουμε γρηγορα κάθε δυσκολία και προβλήματα που μας ταλαιπωρούν και να βρεθούμε χαρουμενοι και χαμογελαστοί "περα από το ουράνιο τόξο".
    💗🌺💗

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Kαλημέρα Ελπίδα μου! Ευχαριστώ για το μακροσκελέστατο και επί της ουσίας σχόλιό σου για το θαυμάσιο αυτό τραγούδι που έχει αγαπηθεί από πολλούς ανθρώπους από την πρώτη του εμφάνιση στο μιούζικαλ μέχρι σήμερα. Ευχαριστώ και για τις αναφορές σου σε καθένα από τα επί μέρους μουσικά αποσπάσματα του άρθρου αλλά και για τον έπαινο. Φαντάζομαι πόσο εντυπωσιακή θα ήταν και η παράσταση του Γουέμπερ που είχες την τύχη να παρακολουθήσεις ζωντανά στο Λονδίνο. Αυτές είναι αλησμόνητες στιγμές.
    Να έχεις μια όμορφη μέρα με χαμόγελο, αγαπημένη μου φίλη και με αισιοδοξία ας οπλιστούμε για κάτι καλύτερο! Φιλιά 💗🌷💗

    ΑπάντησηΔιαγραφή