Κυριακή 13 Φεβρουαρίου 2022

Μελαγχολία


Ο Σιμπέλιους (1865 - 1957) είναι πιο πολύ γνωστός σήμερα για τις συμφωνίες του και το κοντσέρτο για βιολί. Η επιδημία τύφου που είχε ενσκήψει στην Φινλανδία τον Φεβρουάριο του 1900 έφτασε στο σπιτικό του συνθέτη οπότε έχασε την ζωή της η δεκαπέντε μηνών κόρη του Κίρστη. Ο πόνος και η θλίψη αυτού του γεγονότος έφεραν στο φως την σύνθεση για τσέλο και πιάνο με τον τίτλο "Malincolia" (Μελαγχολία). Ένα έργο αισθήματος συντριβής του συνθέτη. 


Magnus Enckell:Malinconia


Η Κίρστη ήταν η πιο μικρή κόρη κι ο Σιμπέλιους ήταν πολύ δεμένος μαζί της. Τον Μάρτιο έγραψε στην σύζυγό του:

"Σε σκέπτομαι συνεχώς χαρά της καρδιάς μου. Αν μπορούσες μόνο να το ξεπεράσεις. Δεν ξέρω τι πρέπει να κάνω. Αγαπημένη μου, μην κοιτάς πίσω στο παρελθόν αλλά μπροστά. Είναι ο μόνος τρόπος να επιβιώσεις (ή καλύτερα, μην κοιτάς μπροστά, ζήσε το παρόν). Η εξοχή είναι τόσο όμορφη κι εξάλλου έχεις τα παιδιά και - μπορώ ακόμη δειλά να πω - εμένα."

Ο θάνατος της μικρής του κόρης επηρέασε βαθειά τον Σιμπέλιους. Η συνήθεια του αλκοόλ, ένα μόνιμο πρόβλημα για τον Σιμπέλιους, έγινε ακόμη χειρότερη μετά τον θάνατο της κόρης του. Η θλίψη του ήταν τόσο μεγάλη που δεν ξαναμίλησε για την Κίρστη ποτέ.  

Ο τίτλος σίγουρα αντανακλά τον εσωτερικό κόσμο του Σιμπέλιους εκείνη την περίοδο, αλλά είχε και επιρροή πάνω του ένας πίνακας που είχε δει σε μια έκθεση το 1895. Ήταν του Φινλανδού συμβολιστή Μάγκνους Ένκελ (Magnus Enckell), με τον τίτλο Malinconia. Μερικοί σχολιαστές βρίσκουν κάποια συνάφεια στον πίνακα και στην μουσική σύνθεση, κάποιοι άλλοι όχι. Ίσως υπάρχει κάποια υποσυνείδητη επιρροή, που βοήθησε τον Σιμπέλιους να συνθέσει το έργο.

Jean Sibelius


Λέγεται ότι ο Σιμπέλιους το συνέθεσε μέσα σε τρεις ώρες με τον αρχικό τίτλο Φαντασία και η πρεμιέρα του έγινε στις 12 Μαρτίου 1900.



Jean Sibelius "Malinconia", opus 20



Το έργο είναι εξαιρετικά τραγικό και η όποια λαμπρότητά του δεν στοχεύει στην δεξιοτεχνία αλλά στην έκφραση και στην ερμηνεία. To συνταρακτικό ύφος της μουσικής είναι διάσπαρτο με θλίψη και απογοήτευση.

Το αφηγηματικό ύφος του τσέλου (ρετσιτατίβο) με το οποίο αρχίζει η σύνθεση δείχνει μια ανοδική πάλη, με κουρασμένα βήματα, να φτάνει σε μια αγωνιώδη κραυγή πόνου και θλίψης. Σε απάντηση, το πιάνο "οργώνει" από πάνω ως κάτω τα πλήκτρα σαν να θέλει να ζωγραφίσει τα χτυπημένα απ' τον άνεμο χέρια ικεσίας.

Το κάθε όργανο έχει σόλο καντέντσες που φτάνουν στα άκρα της έκτασής τους. Όταν παίζουν μαζί, συχνά φαίνεται ότι παίζουν χώρια: το πιάνο με συγκοπτόμενο ρυθμό σαν σε αμηχανία στην χαμηλή έκταση του οργάνου έναντι της θρηνητικής μελωδίας του τσέλου στην μεσαία περιοχή. Ο Γάλλος συνθέτης Eric Tanguy χαρακτήρισε αυτή την σύνθεση "εντελώς μοναδική σε ολόκληρη την μουσική φιλολογία της μουσικής για τσέλο και πιάνο". 




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου