Κυριακή 21 Μαρτίου 2021

Ποίηση, η κορώνα της λογοτεχνίας

 Τι είναι Ποίηση; Θα αρκεστώ στην σοφία του Μπόρχες που την ορίζει ως:
"Ποίηση είναι η έκφραση του ωραίου, διαμέσου λέξεων περίτεχνα υφασμένων μεταξύ τους".

Τέχνη των Τεχνών, αφού κύριο όργανό της είναι η γλώσσα, το κατεξοχήν εκφραστικό μέσο του ανθρώπου. Πιο παλιά μορφή της Τέχνης του Λόγου είναι η Ποίηση που είναι και η πλέον συναισθηματική, πιο μουσική, συνεπώς και πιο ψυχική από τον πεζό λόγο και τον σκηνικό διάλογο.




Σήμερα θα αναφερθώ αποκλειστικά στην αγαπημένη μου Αμερικανίδα ποιήτρια Emily Dickinson (1830-1886) παρουσιάζοντας τρία απ' τα ποιήματά της με τις μελοποιήσεις τους. Έζησε απομονωμένη στο σπίτι της και πιο πολύ στο δωμάτιό της. Σπάνια συναντούσε κόσμο και θεωρείτο εκκεντρική για τις επιλογές της. Φορούσε μόνο άσπρα ενδύματα και η επικοινωνία της με τον έξω κόσμο γινόταν δι' αλληλογραφίας. Η δύναμή της βρίσκεται στην βαθειά προσωπική ποιότητα των ποιημάτων της και την ένταση των αισθημάτων που μεταδίδουν.Αυτά που πάνω από όλα γοητεύουν τον αναγνώστη είναι ο παράξενος τρόπος της σκέψης της, η απέριττη, ελλειπτική γλώσσα μέσα από ένα συμπυκνωμένο, αποσπασματικό στίχο, η βιαιτότητα αλλά και ευελιξία του ρυθμού της, και η δύναμη και ζωηρότητα των εικόνων της. 


Emily Dickinson


Θα υπάρχει στ' αλήθεια ένα πρωί;

Θα υπάρχει στ' αλήθεια ένα "Πρωί";
Υπάρχει τέτοιο πράγμα σαν "Ημέρα";
Θα μπορούσα να το δω απ' τα βουνά
Αν είχα το ύψος τους;

Έχει πόδια σαν τα Νούφαρα;
Έχει φτερά σαν Πουλί;
Έρχεται από ξακουστές χώρες
Που ποτέ δεν άκουσα;

Αχ κάποιος Ακαδημαϊκός! Αχ, κάποιος Ναυτικός!
Αχ, κάποιοι Σοφοί Άνθρωποι απ' τα ουράνια!
Παρακαλώ πείτε στον ταπεινό Ταξιδιώτη
Πού είναι αυτός ο τόπος που λέγεται "Πρωί"!

Emily Dickinson

H ποιήτρια ψάχνει απαντήσεις στα υπαρξιακά της ερωτήματα. Ζητάει βοήθεια απ' τους Σοφούς Ανθρώπους, τους ακαδημαϊκούς (που μελετούν), τους ναυτικούς (που ταξιδεύουν) χωρίς η ίδια να σταματάει σαν ταξιδιώτισσα να βρει τις απαντήσεις στο συνεχές σκοτάδι που μπορεί να έχει παγιδευτεί ή στην ατέλειωτη αναζήτηση που μπορεί να έχει χαθεί.


Will There Really Be a “Morning?”

Είμαι ο Κανένας! Ποιός είσαι εσύ;

Είμαι ο Kανένας! Ποιός είσαι εσύ;
Είσαι ο Κανένας  - και σύ;
Άρα είμαστε δυο, μη μου πεις!
θα μας διαφήμιζαν, ξερεις.

 Πόσο βαρετό να είσαι Kάποιος
πόσο δημόσιο, σαν βάτραχος
T' όνομά σου να λες όλον τον Ιούνιο
σε εναν Βούρκο γιομάτο θαυμασμό!

Emily Dickinson

Πόσο όμορφα περιγράφει εδώ η ποιήτρια την χρυσή ανωνυμία αντί της φήμης και της δημόσιας αναγνώρισης. Κι όποιος καμαρώνει γιατί είναι "Κάποιος", μοιάζει με βάτραχο στον Βούρκο, καταλήγει με ειρωνεία η Ντίκινσον. 

Πολύ δημοφιλές ποίημα που έχει μελοποιηθεί και τραγουδιέται από σχολικές χορωδίες. Σπουδαίο μάθημα για τους νέους τα νοήματά του. 




Treble Choir - I'm Nobody! Who are You?!


Ο Αμερικανός συνθέτης Ααρών Κόπλαντ συνέθεσε 12 κομμάτια εμπνευσμένα απ' την ποίηση της Έμιλυ Ντίκινσον. Κάθε τραγούδι είναι αφιερωμένο και σε κάποιον συνάδελφό του συνθέτη. Επιλέγω το έβδομο με τον τίτλο  Sleep is supposed to be και είναι αφιερωμένο στον συνθέτη Irving Fine.

Ο Ύπνος υποτίθεται ότι είναι

Ο Ύπνος υποτίθεται ότι είναι
Απ' τις ψυχές της λογικής
Το κλείσιμο του ματιού.

O Ύπνος είναι ο μεγάλος σταθμός
Κάτω απ' τον οποίο, και στις δύο πλευρές
Στέκονται οι οικοδεσπότες του μάρτυρα!

To πρωί υποτίθεται ότι είναι
Από ανθρώπους κάποιας ιεραρχίας
Το ξύπνημα της Μέρας.

Το Πρωί δεν έχει συμβεί!

Αυτή θα είναι η Αυγή
Ανατολικά της Αιωνιότητας
Απ' την μια το χαρούμενο πανό
Απ' την άλλη οι κόκκινες ακτίνες
Αυτό είναι το ξύπνημα της Μέρας!

Emily Dickinson

'Ενα απ' τα ομορφότερα ποιήματά της, γεμάτο απ' την προσωπικότητά της και την ματιά της στραμμένη στην καθημερινή ζωή του σπιτιού της. Ήταν 28 ετών όταν έγραψε αυτό το ποίημα στο οποίο διαφαίνεται η στάση απέναντι στον πατέρα της που την ξυπνούσε πολύ πριν ξημερώσει (Το Πρωί δεν έχει συμβεί) και που δείχνει την ενόχλησή της στις συνεχείς αντιπαραθέσεις τους.


 Sleep is supposed to be


Η ποίηση είναι το αρχαιότερο λογοτεχνικό είδος. Πριν την ανακάλυψη της γραφής, ο άνθρωπος ήταν αδύνατο να αναπτύξει την τέχνη του πεζού λόγου και να απομνημονεύσει ένα πεζογράφημα. Ποιήματα όμως (όπως επιφωνηματικές επικλήσεις και ύμνους στους θεούς, θρήνους και ξεσπάσματα χαράς) έπλασε πολύ νωρίς ο πρωτόγονος άνθρωπος, συνδυασμένα με μουσική και χορό. Η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης εορτάζεται κάθε χρόνο στις 21 Μαρτίου.

ΠΗΓΕΣ
Wikipedia
Slowlander
lyrics translate
Emily Dickinson: Μια Ώρα είναι μια Θάλασσα (μετάφρ. Κώστας Ιωάννου εκδ. ΚΡΩΠΙΑ)






2 σχόλια:

  1. Πόσο εμπνευσμένη ανάρτηση, αγαπημενη μου Αζη, τιμητικό αφιέρωμα στην ύψιστη τέχνη της Ποίησης, της θεοποιημένης από τους προγόνους μας για να τεκμηριώσουν το μέγεθος της δύναμής της!Μου άρεσε που επέλεξες την Ντικινσον, που ειναι από τις γυναίκες ποιητριες που αγαπω πολύ!Θαυμάζω το τολμηρο για την εποχη της, στυλ, αγαπω που προτιμάει στο ποιητικό της σύμπαν το μοντερνισμό, την τραγική μοναχικότητά της, τον τρόπο που βρηκε να εκτονωσει μεσα από την τεχνη, τη δημιουργικη ενέργειά της !
    Τα τρία ποιηματα, διαλεχτά, με όμορφη, ακριβή μεταφραση που φωτιζει την τόλμη των λόγων της ποιητριας,καθως εστω και αλληγορικά, θετει ερωτηματα καιρια, με ευθυτητα, "αρετες" που στην εποχη της ειχαν μονο οι ανδρες ...
    Ποιήματα με ρυθμό και μουσικότητα, ευνόησαν τη μελοποίησή τους, γλυκιά μου φίλη!Οι διαυγείς, σχεδόν διαφανες γυναικειες φωνες αποτυπωνονται σαν βελούδινο χαδι στ'αυτια μας ν'ακουστει η υπαρξιακη αναζητηση της ποιητριας...κι η σαρκαστική, ειρωνικη της διάθεση στο "Είμαι ο Kανένας" σε μια λιτη αρμονικά αλλά μεστη νοηματων, χορωδιακή δημιουργία!
    Όσο για τις μελοποιησεις του Κοπλαντ, εξοχες !Απολαμβανω παντα και τα 12 του κύκλου αυτου, τραγούδια!Ηταν αγαπημενη ποιητρια του αμερικανου συνθετη και επιθυμουσε με αυτη την εργασια να διαδωσει ευρυτερα το εργο της, καθως λογω της εκούσιας απομόνωσής της δεν εκδοθηκαν νωρίς τα ποιηματα της, παροτι ηταν τόσο παραγωγική!Ευτυχως που τα ανακάλυψε η αδερφη της ...
    Ο Κοπλαντ συνθετικά και οι Bonney και Previn ερμηνευτικά καταφερνουν να αποτυπωσουν τον ιδιαιτερο τροπο που η ποιητρια περιγραφει την καθημερινότητα της, με τις φωτεινες αλλά και τις πιο σκουρες, ταραγμένες στιγμες της. Η ψυχική άβυσσος εν όψει, βγαλμένη ως πολύτιμος θησαυρός από το συρταρι της πολυαγαπημενης δημιουργού, που έλαμψε στην υψηλή σκάλα της ποιητικής τέχνης...

    Ενα κόσμημα το σημερινό σου άρθρο, ένα ευγενικό αφιέρωμα στην Ποίηση, που ομορφαίνει τη ζωη μας και φτερωνει τον εσωτερικό μας κοσμο, Αζη μου!Στην Ποιηση, που βάφει με φωτεινά χρωματα κάθε στιγμή που θα τής αφιερώσουμε, γι'αυτο και δεν είναι τυχαίο που επιλεχτηκε η μερα της Ανοιξης για να την γιορταζουμε!
    Σε συγχαιρω και σ'ευχαριστω από καρδιας!!
    Καλη συνεχεια Κυριακής με ποιηση, μουσική και ομορφια!! ❤

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ελπίδα μου καλησπέρα! Σ' ευχαριστώ πολύ για το μακροσκελέστατο και πληρέστατο σχόλιό σου στο μικρό μου αφιέρωμα για την σημερινή μέρα της ποίησης, που επέλεξα μόνο την Ντίκινσον ως εκπρόσωπό της. Με τα ολιγόστιχα ποιήματά της έχει καταφέρει να περικλείσει βαθύτατα νοήματα, άλλοτε άμεσα εμφανή κι άλλοτε να υποκρύπτονται για τους λόγους που κι εσύ επισημαίνεις: κυρίως το γυναικείο φύλο της σε μια απόλυτα ανδροκρατούμενη κοινωνία στις επιστήμες και στις τέχνες.
    Αγαπώ πολύ κι εγώ όλον τον κύκλο των 12 τραγουδιών του Κόπλαντ, Ελπίδα μου που συνέθεσε πάνω σε επιλεγμένα ποιήματά της, μετά από δική του αποκλειστικά έρευνα. Κατάφερε με την δική του χρήση σιωπής ή διακοπής της φωνής, να δώσει στην λυρική της γλώσσα τις ιδιότυπες κι απότομες παύσεις με τις παύλες που χρησιμοποιεί. Όμως, συνειδητά δεν επέλεξα μόνο τον Κόπλαντ και μόνο τα ποιήματα που τον ενέπνευσαν, γιατί βρήκα κι αυτά που πρόσθεσα σημαντικά ΚΑΙ σαν συνθέσεις.

    Χαίρομαι που σου άρεσε η όλη αναφορά μου στην ποιήτρια και που κι εσύ αγαπάς κι ευχαριστώ από καρδιάς, γλυκιά μου φίλη για τα επαινετικά σου λόγια. Και του χρόνου να είμαστε καλά να αφιερώσουμε στην μέρα ποίησης κάτι ξεχωριστό και εκτός εγκλεισμού. Με την αγάπη μου! ❤

    ΑπάντησηΔιαγραφή