Πέμπτη 25 Ιουνίου 2020

Rachmaninov - Spring Vesna Op. 20

Rachmaninov - Spring Vesna Op. 20


Ρωσική Άνοιξη Levin Dmitrij


O Ραχμάνινοφ αφιέρωσε δυό μήνες για την σύνθεση μιας καντάτας για σολίστ, χορωδία και ορχήστρα, που προοριζόταν για τον απαράμιλλο Ρώσο μπάσο Fyodor Chaliapin. Για το κείμενο ο Ραχμάνινοφ επέλεξε το Zelyonyi Shum (= Πράσινο Θρόισμα) του πολύ γνωστού ως πορτρετίστα των Ρώσων αγροτών στα ποιήματά του Nikolai Nekrasov (1821-1878), αλλά και πρώτου εκδότη έργων του Ντοστογιέφσκι, του Τουργκένιεφ και του Τολστόι. 0 Ραχμάνινοφ ονόμασε αυτή την σύνθεση Vesna (=Άνοιξη).

Το ποίημα του Νεκράσοφ μιλάει για έναν αγρότη που όλο τον χειμώνα σχεδιάζει πώς να σκοτώσει την άπιστη σύζυγό του, αλλά η άφιξη της Άνοιξης ματαιώνει τα αιματηρά σχέδιά του.

Το κείμενο αρχίζει με μια όμορφη απεικόνιση της Άνοιξης. Το Πράσινο Θρόισμα είναι μια παραδοσιακή έκφραση της Ρώσικης γλώσσας που περιγράφει το ξύπνημα της Άνοιξης στην Φύση. 
Στην συνέχεια ένας άνδρας λέει την ιστορία της άπιστης συζύγου του όταν αυτός βρισκόταν στην πόλη το καλοκαίρι. Μετά το ανδρόγυνο αναγκάστηκε να ζήσει μαζί στην μικρή τους καλύβα για όλο τον χειμώνα. Οι άνεμοι ουρλιάζουν και περιγράφουν την εσωτερική αναστάτωση του άνδρα για την άπιστη σύζυγό του, μέχρι σημείου που να νομίζει ότι οι άνεμοι του υποδεικνύουν να την σκοτώσει. Του φωνάζουν "σκότωσε την προδότρα γυναίκα! Κατάστρεψε την αμαρτωλή αλλιώς θα το μετανιώσεις σε όλη την ζωή σου και δεν θα βρεις ποτέ ησυχία." Τελικά δεν μπορεί να αντέξει άλλο και παίρνει ένα κοφτερό μαχαίρι, όμως ξαφνικά ακούγεται το "Πράσινο Θρόισμα" κι η Άνοιξη επιτέλους επιστρέφει. Οι δολοφονικές σκέψεις του σταματούν όπως πετάει το μαχαίρι και θυμάται ένα δυνατό τραγούδι απ' τα δάση και τα λειβάδια. Σχεδόν σαν ύμνος 
"Ν' αγαπάς όσο μπορείς ακόμη ν' αγαπάς
Ν' αντέχεις όσο μπορείς ακόμη ν' αντέχεις
Να συγχωρείς όσο μπορείς ακόμη να συγχωρείς
Κι άσε τον Θεό να σε κρίνει".

Είναι γνωστή η αγάπη του Ραχμάνινοφ για την Φύση που είναι φανερή και σε άλλα έργα του, όπως τα τραγούδια του έργο 14 αλλά και μεταγενέστερα έργα. 

Στην καρδιά του κειμένου αυτού διαφαίνεται η λύτρωση μέσω της φύσης, ώστε, έτσι όπως επιστρέφει η Άνοιξη κάθε χρόνο και λιώνουν τα χιόνια και οι πάγοι, έτσι υπάρχει πάντα ελπίδα για δευτερη ευκαιρία και καινούργια αρχή. Αναμφίβολα, θα μπορούσε κανείς να πει ότι τον Ραχμάνινοφ προσείλκυσαν αυτοί οι στίχοι για δυο κυρίως λόγους. Πρώτον, η πρόσφατη ανάρρωσή του από την κατάθλιψη με την βοήθεια του δρ. Νταλ. Η εικόνα της φύσης και η μεταμόρφωσή της απ' το χειμωνιάτικο τοπίο που εξανέμισαν τις σκοτεινές σκέψεις του άνδρα επέδρασαν δυνατά στον Ραχμάνινοφ. Έπειτα ο πρόσφατος γάμος του με την Ναταλία Σατίν την επόμενη Άνοιξη ώθησαν σε σκέψεις για νέα ξεκινήματα με έμφαση την αγάπη, την αντοχή και την συγχώρεση. 

                                        Cantata op. 20


2 σχόλια:

  1. Eξαιρετικό το άρθρο σου για το αγαπημενο αυτό έργο του Ραχμάνινοφ, Αζη μου, που για μια ακομη φορά βλέπουμε την ποιητική τεχνη να τού δινει έμπνευση, εκτός από την ευκαιρία της οποίας δράττεται για να εκφρασει τη φυσιολατρία του...
    Εκείνο που προσωπικά με εντυπωσιάζει στην καντάτα είναι η πιστότητα με την οποία ο ταλαντούχος καλλιτεχνης αποτυπώνει την ιστορία....Η φωνη του βαρύτονου ηχεί σκούρα, γεμάτη αγανακτηση(που ενισχύουν τα χτυπήματα στα τυμπάνια και τα γκονγκ), κι οδηγείται σε μια εμμονή για το φόνο της αγαπημένης του.
    Αλλά η άνοιξη με το ανθοφόρο ξέσπασμά της, εκείνες τις γλυκές, χορωδιακές πινελιές, αλλάζει ένστικτα και μαζί σχεδια...Η ομορφια της φυσης με την αναγέννησή της, λυτρώνει, φέρνει ελπίδα και αισιοδοξία, εμπνέει αγάπη και συγχώρεση στις καρδιές...
    Ευγε και σ' ευχαριστούμε!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σ' ευχαριστώ πάρα πολύ, Ελπίδα μου για το εξαιρετικό σου σχόλιο! Άκουσα την καντάτα πολλές φορές, παράλληλα με την ιστορία που περιγράφεται κι ένιωσα πόσο μέσα στην ψυχή του Ραχμάνινοφ μίλησαν οι στίχοι αυτοί του Νεκράσοφ και τον τόνωσαν. Είναι ένα λαμπρό έργο με αισιόδοξα μηνύματα, όπως οι ανοιξιάτικες χορδές που ηχούν στην φύση.

      Διαγραφή