Ρόμπερτ Σούμαν, Τρία Φανταστικά Κομμάτια έργ. 73

Ρόμπερτ Σούμαν, (8 Ιουνίου 1810 - 29 Ιουλίου 1856) Γερμανός συνθέτης, λάτρης του ωραίου και μουσικοκριτικός. Είχε σαν στόχο και όραμα να γίνει ένας πιανίστας καριέρας, κάτι που υποσημειώθηκε απ' τον δάσκαλό του Friedrich Wieck (Φρειδερίκος Βικ) όμως μετά από κάποια λανθασμένη επινόησή του δακτυλικών ασκήσεων για καλλίτερη τεχνική του έφερε παράλυση στο δεξί του χέρι. Υπάρχουν απόψεις για το πώς προκλήθηκε αυτό. Άλλοι λένε ότι είχε επινοήσει ένα μηχανισμό όπου θέλοντας να δυναμώσει τα δάχτυλά του ακινητοποιούσε ένα δάχτυλο. Άλλη άποψη θέλει να έχει πάρει φαρμακευτική αγωγή για σίφυλλη που είχε σαν παρενέργεια την παράλυση του χεριού του. Μια τρίτη λέει πως υπεβλήθη σε κάποια χειρουργική επέμβαση για να ξεχωρίσει τους τένοντες του τέταρτου δάχτυλου απ' το τρίτο ώστε να δυναμώσει το τέταρτο. Τελικά εγκατέλειψε την ιδέα να γίνει πιανίστας κι αφοσιώθηκε στην σύνθεση.

Robert Schumann

Συνεργάστηκε για κάποια χρόνια με το μουσικό περιοδικό της εποχής το Allgemeine Musikalische Zeitung στο οποίο έγραψε μια ενθουσιώδη κριτική για τον συνομήλικό του νεαρό και άγνωστο ακόμα F. Chopin.
Όμως τα πολύ συντηρητικά αισθητικά κριτήρια του εκδότη του περιοδικού δεν ταιριάζαν με τις ιδέες και τις αντιλήψεις του Σούμαν και έτσι σύντομα επήλθε η ρήξη. Το 1834 ο Σούμαν ίδρυσε το Neue Zeitschrift für Musik, ένα περιοδικό που υπερασπιζόταν τους νέους συνθέτες αλλά και τους μεγάλους δασκάλους του παρελθόντος, έχοντας μεταξύ των συνεργατών του τον Βικ και τον F. Mendelssohn.Ο ίδιος διηύθυνε το περιοδικό και έγραφε κριτικές υπογράφοντας συχνά με τα ψευδώνυμα Ευσέβιος και Φλορεστάν, δύο φανταστικά πρόσωπα που αντιπροσώπευαν τους δύο αντίθετους πόλους του ανήσυχου χαρακτήρα του.

Ένα πρωτοσέλλιδο του περιοδικού με χρονολογία 1835

Στο σπίτι του δασκάλου του (Βικ) γνώρισε την κόρη του Κλάρα εξαιρετικά ταλαντούχα πιανίστρια και συνθέτρια. Οι δύο νέοι ερωτεύτηκαν σύντομα, ο πατέρας της όμως ήταν κατά της σχέσης τους γιατί πίστευε ότι θα ήταν εμπόδιο στη μουσική καριέρα της. Το ζευγάρι παντρεύτηκε τελικά, χωρίς την άδειά του, το 1840.


Τα χρόνια ως το 1845 ήταν τα πιο παραγωγικά: συνέθεσε πολλά έργα, έκανε πολλές περιοδείες μαζί με τη σύζυγό του, βασική ερμηνεύτρια των έργων του, κερδίζοντας συνεχώς φήμη. Από το 1845 όμως η δραστηριότητά του περιοριζόταν σταδιακά, ενώ παράλληλα εμφανίστηκε και πρόβλημα ψυχασθένειας. (Η ψυχολογία του είχε διαταραχθεί ήδη από τη νεότητά του, όταν πέθανε ο πατέρας του, και το πρόβλημα ήταν μάλλον κληρονομικό, αφού και η αδερφή του Αιμιλία υπέφερε από παρόμοια πάθηση).


Η ασθένειά του τον οδήγησε σε μια απόπειρα αυτοκτονίας το 1854. Από τότε νοσηλευόταν σε νευρολογική κλινική και τελικά πέθανε στις 29 Ιουλίου 1856.


Από την μεγάλη εργογραφία του Σούμαν προτείνω να ακούσουμε τα φανταστικά κομμάτια για κλαρινέτο και πιάνο op.73
Το έργο αποτελείται από τρεις κινήσεις:

Ι.Με ευαισθησία και έκφραση

Παρατηρούμε μια ονειρώδη διάθεση με υπολανθάνουσα μελαγχολία, που όμως τελειώνει με αποφασιστικότητα κι ελπίδα για να μας προετοιμάσει για το επόμενο.

ΙΙ.Ζωηρά με φως
Εδώ έχουμε παιχνιδιάρικη διάθεση, με ενεργητικότητα και θετικές σκέψεις.

ΙΙΙ.Γρήγορα και με φλόγα
Ένα ξέφρενο πάθος και μια εκρηκτική δύναμη που φτάνει στα όρια του παραλογισμού. Ο συνθέτης παρακινεί τους εκτελεστές να παίζουν όλο και πιο γρήγορα, ώσπου το έργο να τελειώσει θριαμβευτικά. 

R. SCHUMANN: Fantasiestücke op.73

Αυτό το έργο είναι καρπός μιας από τις ευτυχέστερες περιόδους του Σούμαν. Το συνέθεσε σε αρκετά σύντομο χρονικό διάστημα (εντός δύο ημερών)  στην Δρέσδη,  τον Φεβρουάριο του 1849 και εκδόθηκε το ίδιο έτος. Στην Δρέσδη εκείνο το διάστημα υπήρχε πολιτική αναταραχή, ωστόσο δεν  επηρέασε τον Σούμαν που έφυγε με την Κλάρα για την εξοχή. Και τίποτε από την αναστάτωση αυτή δεν διαφαίνεται στα τρία αυτά κομμάτια με ειδυλλιακό χαρακτήρα.

 Είχε στο νου του το κλαρινέτο και ονόμασε την σύνθεση “Soiréestücke” (Νυχτερινά Κομμάτια),  που δηλώνουν την Ρομαντική διάθεση του Σούμαν. Είναι σαν τραγούδια χωρίς λόγια. πριν καταλήξει στα "Φανταστικά Κομμάτια" (δικής του έμπνευσης ο τίτλος). Υποσημείωσε δε ότι μπορούν να παιχτούν και από το βιολί ή το τσέλο.

Ας ακούσουμε μια πολύ ωραία εκτέλεση για τσέλο και πιάνο 

Schumann Fantasiestücke Op 73 Capucon Argerich

Αν θέλετε μπορείτε να διαβάσετε άλλο άρθρο μου για τον Σούμαν:
Ρόμπερτ Σούμαν: Παιδικές Σκηνές


ΠΗΓΕΣ
Wikiipedia
LaPhil
henle
hyperion