Iberia Albeniz, Iberia Debussy

Μια περιοχή Δύο συνθέτες! 
Ένας Ισπανός κι ένας Γάλλος δημιουργούν  μουσική και μοιράζονται μαζί μας τις εντυπώσεις τους από τον τόπο, τα ήθη & έθιμα αλλά και τα αρώματά του. Μια ατμόσφαιρα γεμάτη Ισπανικό χρώμα! 

Ιβηρία! Γνωστή από την αρχαιότητα με το ελληνικό όνομα που χρησιμοποίησαν οι Έλληνες γεωγράφοι για να περιγράψουν την περιοχή της Ιβηρικής Χερσονήσου που την μοιράζονται κατά το μεγαλύτερο μέρος η Ισπανία, η Πορτογαλία και με λίγα εδάφη που ανήκουν στην Νότια Γαλλία, στην Ανδόρρα και στο Βρετανικής κτήσης Γιβραλτάρ.

Ο Ισαάκ Αλμπένιθ, Ισπανός συνθέτης και πιανίστας (1860-1909) υπήρξε παιδί θαύμα κι έκανε την πρώτη του εμφάνιση σε ηλικία μόλις τεσσάρων ετών. Η κορύφωση της καριέρας του ως πιανίστας ήταν μεταξύ των ετών 1889 και 1892. Με την υποστήριξη πολλών συνθετών της εποχής του (Ντεμπυσσί, Σωσόν, Ντυκά, Λαλό κ.α.) του απενεμήθη ο Μεγαλόσταυρος της Λεγεώνας της Τιμής απ' την Γαλλική κυβέρνηση το 1909. Έφυγε απ' την ζωή μόλις 48 ετών, μετά από μια ασθένεια των νεφρών του.

Ισαάκ Αλμπένιθ

Η μουσική του αντανακλά την καλλιτεχνική παιδεία της Ισπανίας. Ο Ντεμπυσσί είπε γι' αυτόν: "η ατελείωτη φαντασία του είναι εκπληκτική καθώς και η σπάνια ικανότητά του να δημιουργεί ατμόφαιρα". Το τελευταίο του έργο Iberia παρουσιάζει ένα ξεχωριστό ύφος σύνθεσης. Δεν συλλαμβάνει μόνο την κουλτούρα της Ισπανίας στην μουσική, αλλά και το πετυχαίνει με την μεγαλύτερη πιανιστική δεξιοτεχνία.

Ο ίδιος ο Αλμπένιθ χαρακτήρισε την Iberia σαν "12 Νέες Εντυπώσεις" κι όχι σαν σουίτα που συνήθως την παρουσιάζουν αρκετοί μουσικολόγοι. Αποτελείται από τέσσερα βιβλία με τρία έργα το καθένα και δεν είναι όλα χορευτικά.

Ένα χρόνο πριν την σύνθεση ο Αλμπένιθ έγραφε στο ημερολόγιό του: "Η ιδανική συνταγή μέσα στην τέχνη πρέπει να είναι ποικιλία μέσα στην λογική". Και πράγματι, η Ιberia δείχνει μεγάλη ποικιλία μέσα στην "λογική" της.

Στο βίντεο που ακολουθεί υπάρχουν ενδείξεις χρόνου έναρξης του κάθε ενός από τα 12 κομμάτια.

Albeniz: Iberia

Ο Γάλλος Κλωντ Ντεμπυσσί (1862-1918) υπήρξε απ' τους πλέον σημαντικούς συνθέτες του τέλους του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ού. Πολλοί τον κατατάσσουν σαν έναν απ' τους πρώτους ιμπρεσσιονιστές συνθέτες, αν και ο ίδιος δεν συντασσόταν με τον χαρακτηρισμό. Σύγχρονος του Αλμπένιθ, έγραψε μια τριμερή ορχηστρική σύνθεση "Εικόνες για Ορχήστρα" της οποίας το δεύτερο μέρος φέρει τον τίτλο Iberia κι έχει τρία τμήματα.

Κ. Ντεμπυσσί, ζωγράφος Χένρι ντε Γκρου

Η πραγματική εμπειρία του απ' την Ισπανία ήταν σαν να πήγε μια ημερήσια εκδρομή στην Ισπανία. Όμως γι' αυτόν ήταν αρκετό για να οσφρηστεί τα αρώματα της γης αυτής και να νιώσει την κουλτούρα της. Όπως το περιέγραψε ο Μανουέλ ντε Φάλια: "Ο Ντεμπυσσί έγραψε Ισπανική μουσική χωρίς να γνωρίζει την Ισπανία, δηλαδή χωρίς να γνωρίζει την γη της Ισπανίας. Ο Ντεμπυσσί γνώριζε την Ισπανία απ' τα βιβλία του, από φωτογραφίες, από τραγούδια και από χορούς με τραγούδια που χορεύονταν από αληθινούς Ισπανούς χορευτές".

Όποιες κι αν ήταν οι πηγές του, εξωτερικές ή εσωτερικές, η Ισπανία ήταν ζωντανή στην φαντασία του. 

Debussy: Iberia 

Tα τρία μέρη της Iberia είναι:

1.Από τους δρόμους και τα μονοπάτια

Χρησιμοποιούνται ξύλινα πνευστά, πολύ αγαπημένα σ΄ολόκληρη την σύνθεση, καστανιέτες και ταμπουρίνο σ' εναλλαγές με τα έγχορδα σ' ένα συνεχές ρυθμικό μοτίβο που υπαινίσσεται τον περίπατο στους δρόμους και τα μονοπάτια.

2. Αρώματα της Νύχτας

Είναι μια αληθινή ιμπρεσσιονιστική ποίηση όπου περιγράφονται τα αρώματα που θυμάται - ή φαντάζεται - της πικροδάφνης, του κάστανου, του άγριου τριαντάφυλλου και του θυμαριού. "Αργά και ονειρικά" υποδεικνύει ο συνθέτης.

3. Πρωινό μιας Γιορτινής Μέρας

Ο Ντεμπυσσί είπε: "Ακούγεται σαν μουσική που δεν έχει καταγραφεί - όλη η αίσθηση του ξεσηκωμού, των ανθρώπων και της φύσης που ξυπνάνε. Υπάρχει κάποιος που πουλάει καρπούζια και τα παιδιά σφυρίζουν. Τα βλέπω όλα πεντακάθαρα."

ΠΗΓΕΣ

Wikipedia

W.A. Clark:Isaac Albeniz, Portrait of a Romantic

SFSymphony

LAPhil