Παρασκευή 2 Οκτωβρίου 2020

Φαντασία πάνω σε μια νότα


 Ο Άγγλος συνθέτης της μπαρόκ μουσικής Χένρι Πέρσελ (1659-1695) είχε έναν φίλο που

Χένρι Πέρσελ 

δεν ήξερε να παίζει μουσική, αλλά ζήλευε όλους τους μουσικούς που συμμετείχαν στις διάφορες συναυλίες. Ο Πέρσελ, λοιπόν, έγραψε μια Φαντασία σε Φα μείζονα για πέντε βιόλες ντα γκάμπα, όπου η φωνή του 
τενόρου καθ' όλη την διάρκεια του κομματιού - περίπου τρία λεπτά παίζει μόνο μία νότα. Οι άλλες φωνές περιστρέφονται γύρω απ' αυτήν πλέκοντας μια εξαιρετική πολυφωνία. Έτσι, ο φίλος του Χένρι παίζοντας αυτήν την μοναδική νότα έγινε το επίκεντρο του κομματιού.


                  



Purcell: Fantasia Upon One Note


O Aμερικανός συνθέτης Έλιοτ Κάρτερ (1908-2012) εμπνεύσθηκε απ' την Φαντασία του Πέρσελ κι έγραψε μια σύνθεση "Οκτώ Σπουδές και μια Φαντασία για κουαρτέτο πνευστών"

Έλλιοτ Κάρτερ 

 το 1950. Η Φαντασία είναι η έβδομη κίνηση της σύνθεσης και η έμπνευσή του ήταν, όπως 
είπε, "το βουητό της Φαντασίας που το θεωρούσε σαν μια επαναλαμβανόμενη νότα, σαν
χτύπημα καμπάνας που ακούγεται σε όλα τα μουσικά επεισόδια της σύνθεσης που περιέχουν αρκετές αντιθέσεις.

 


 Εδώ ακούμε την Φαντασία του Κάρτερ

A Fantasy About Purcell's 'Fantasia Upon One Note'


Αν θέλετε μπορείτε να ακούσετε ολόκληρο το έργο του Κάρτερ "Οκτώ Σπουδές και μια Φαντασία για κουαρτέτο πνευστών".

Elliott Carter, 8 Etudes & a Fantasy 


Εκτός απ' τον Αμερικανό Έλιοτ Κάρτερ, ένας ακόμη Άγγλος σύγχρονος συνθέτης εμπνεύσθηκε από την Φαντασία του Πέρσελ, ο Όλιβερ Κνούσεν (1952-2018). Η σύνθεσή του  "Πάνω σε μια νότα"  (1995) αποτελεί ακόμη πιο στενή αναφορά στην Φαντασία του Πέρσελ. Στην επαναλαμβανόμενη νότα "Ντο" που βουίζει συνέχεια ακούμε τις απόκοσμες μελωδίες της μουσικής του Πέρσελ που γράφηκαν


πάνω από τριακόσια χρόνια πριν. Με αρκετές διαφωνίες, μεταβαλλόμενους ρυθμούς και διαφορετικές φωνές οργάνων, αυτό το κομμάτι μετατρέπεται σε ονειρική ανάμνηση της αρχικής μουσικής.

Όλιβερ Κνούσεν 


Knussen: ... upon one note


Επειδή η Φαντασία είναι η κινητήρια δύναμη κάθε δημιουργίας, ας απολαύσουμε τον Κωστή Παλαμά σ' ένα ομότιτλο ποίημά του.

Φαντασία

Φαντασία δέσποινα, έλα,
τρέξε πρωτοστάτη Νου,
σύρτε αδάμαστες δουλεύτρες,
ω νεράιδες του Ρυθμού
κι απ’ του πόθου τα βαθιά,
τα ψηλά του λογισμού
φέρτε, φέρτε, του μαρμάρου
τ’ άνθια και του χρυσαφιού,
τα λαμπρόηχα λόγια φέρτε,
και ρυθμίστ’ ένα παλάτι
και στυλώστε μέσα εκεί
του Ήλιου το είδωλο, και κείνο
υπερούσια καμωμένο
από ηλιοφεγγοβολή.

ΠΗΓΕΣ:
Wikipedia
BBC
The listener's club
Ψηφίδες για την Ελληνική Γλώσσα

2 σχόλια:

  1. Πραγματικα εμπνευσμενη δημοσίευση για μια ευφανταστη συνθεση του Περσελ με το συνθετη για χαρη στον φιλο Χενρι να αναθετει την εκτελεση ενός και μοναδικου τονικου υψους του Ντο, ενώ οι υπόλοιπες τέσσερις φωνες πλέκουν γυρω της γοητευτικοτατες αρμονίες!
    Μια μουσική ιδέα που δικαιολογει και τους τιτλους που αποδοθηκαν στο συνθετη, του "βρετανου Ορφεα ή Μότσαρτ", ομως συγχρονως μαρτυρά και την ευαίσθητη αντιμετωπιση απο τον Πέρσελ του θεσμου της φιλίας...
    Τα μουσικά ερεθισματα που αυτη η "οστινατικη" ιδέα πυροδοτεί, συναρπαστικά κι αυτα!
    Πολύ μου αρεσε η συνθεση του Κάρτερ με τους εκπληκτικους χρωματισμούς και τα μελωδικά περάσματα των χαλκινων πνευστων πάνω στους επινοημένους μουσικούς "καμπανισμούς" του!!
    Η εμπνευση του πολυβραβευμενου Κνούσεν σε άλλο ύφος και με χρηση συγχρονων τεχνικων συνθεσης αφηνει μια αισθηση μυστικισμού δημιουργωντας σποραδικά με τις νυξεις της επαναληψης, αγωνία και ανησυχια...
    Θαυμασιο κείμενο, αγαπημενη μου φιλη και η ιδέα να το ολοκληρωσεις με το ποιημα "Φαντασία" του Παλαμα εξαιρετική!
    Φανερωνει και το επιπεδο της δικής σου φαντασίας, στοιχείο απαραίτητο σε καποιον που απευθυνεται σε αναγνωστες που αγαπουν τις τεχνες κι εν γένει ειναι ευαιθητοποιημενοι στη διάκριση της ομορφιάς.
    ΜΠΡΑΒΟ σου γι'αυτο υπέροχο άρθρο και σ ευχαριστουμε πάρα πολύ!Καλο απόγευμα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Σ' ευχαριστώ πολύ, Ελπίδα μου αγαπημένη, για το υπέροχό σου σχόλιο στην ανάρτησή μου και τον έπαινό σου. Και οι δύο συνθέτες που εμπνεύσθηκαν απ' την ευχάριστη αυτή Φαντασία του Πέρσελ για τον φίλο του, με τον δικό του τρόπο ο καθένας, ανέβασαν την αρχική μα καθόλου απλή σύνθεση σε σύγχρονη μουσική, με όργανα που έχουν άλλη χροιά και με διαφερετικές αρμονίες, αλλά με σεβασμό στον "Βρετανό Ορφέα".
    Καλό απόγευμα, γλυκιά μου φίλη με υγεία και δύναμη! ❤

    ΑπάντησηΔιαγραφή