Σε Ένα Κατάφυτο Μονοπάτι

 

Επί αρκετά χρόνια (1900-1912)  ο Τσέχος συνθέτης Λέος Γιάνατσεκ (1854-1928) ετοίμαζε τα πιο σημαντικά του έργα για σόλο πιάνο. Μεταξύ αυτών σπουδαία θέση έχει ένας κύκλος κομματιών  με λαϊκές μελωδίες της Μοραβίας.  Στην αρχή τα κομμάτια γράφτηκαν για αρμόνιο (harmonium= ένα είδος μικρού  εκκλησιαστικού οργάνου), όμως περί το 1908 όταν τα κομμάτια του κύκλου είχαν γίνει εννέα προγραμματίστηκαν για πιάνο και στην τελική μορφή τους κατέληξαν δέκα  που εκδόθηκαν περίπου το 1911 και αποτελούν το Πρώτο Βιβλίο του κύκλου "Σε Ένα Κατάφυτο Μονοπάτι".

Leoš Janáček

Ο Γιάνατσεκ περιέγραψε το έργο ώς διπλής σημασίας αφ' ενός των "μακρινών αναμνήσεων" της παιδικής του ηλικίας αλλά και του καθρεπτίσματος του θανάτου της 20ετούς κόρης του Όλγας το 1903 από τυφοειδή πυρετό.

Olga Janáčková

Τα  μέρη του κύκλου που αναφέρονται σε μνήμες της παιδικής του ηλικίας είναι:
1.Τα Βράδια μας (για βραδιές δίπλα στο τζάκι)
2.Ένα φύλλο που το πήρε ο αέρας (τραγούδι αγάπης)
3.Έλα μαζί μας (για παιδικά παιχνίδια)
4.Η Μαντόνα του Φράιντεκ (για κάποια θρησκευτική λιτανεία στο χωριό του)
5.Τιτιβίζουν σαν τα χελιδόνια (οι γυναίκες που κουβεντιάζουν)

Καθώς προχωρούμε, έχουμε την συγκινησιακή φόρτιση του θανάτου της Όλγας παρά μνήμη με:
6.Οι λέξεις αποτυχαίνουν (η πίκρα της απογοήτευσης)
8.Ανείπωτη Αγωνία
9.Δάκρυα

Και τα πιο συμβολικά
7.Καληνύχτα (μεταφορά του θανάτου της Όλγας)
10.Η Κουκουβάγια δεν πέταξε (ο συμβολισμός της κουκουβάγιας σαν προφήτης της μοίρας)

Φυσικά στον κύκλο τα αριθ. 7 & 10 ακούγονται στην σωστή σειρά τους. Απλά για λόγους κατανόησης τα ξεχώρισα.

Janáček On an Overgrown Path Book 1

Η ιδέα του έργου αυτού δεν είναι πρωτότυπη για τον Γιάνατσεκ. Μπορούμε να την συγκρίνουμε με τις Εικόνες από μια Έκθεση του Μούσοργκσκυ αλλά και τις Παιδικές Σκηνές του Σούμαν. Το ιδιαίτερο του κύκλου του Γιάνατσεκ είναι ότι υπάρχει μια αλλαγή από παιδικές μνήμες σε τραγωδίες του πατέρα που το καθιστούν τόσο μοναδικό για μια ανθρώπινη κατάσταση.

Ένα Δεύτερο βιβλίο με τον ίδιο τίτλο τυπώθηκε το 1942.

Book II
Andante
Allegretto - Presto
Più mosso
Vivo
Allegro

Leoš Janáček - On an Overgrown Path: Book II 

Έχουν γίνει και μεταγραφές για άλλα σύνολα οργάνων. Ας ακούσουμε το αρ. 10 του Πρώτου Βιβλίου "Η Κουκουβάγια δεν πέταξε" σε μεταγραφή για ορχήστρα εγχόρδων

Arr. Rumler for String Orchestra

Μερικά δε έχουν χρησιμοποιηθεί και στην μουσική της ταινίας "Η Αβάσταχτη Ελαφρότητα του Είναι", όπως  το αρ. 4 του Πρώτου Βιβλίου "Η Μαντόνα του Φράιντεκ"

Leos Janacek-The Holy Virgin Of Frydek (The Unbearable Lightness Of Being soundtrack)

Πηγές που χρησιμοποίησα
Wikipedia
ecmrecords
pianoclassics