Πέμπτη 25 Φεβρουαρίου 2021

Ο Κόσμος στην Σελήνη

Η Σελήνη,  η κυρία της ψυχής, που ετυμολογείται απ' το "σέλας" (φως)  λατρευόταν από την αρχαιότητα, με τους προγόνους μας να δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στις φάσεις του φεγγαριού. 



Σελήνη που κατοικήθηκε (μελλοντικός κόσμος)


Ο Κάρλο Γκολντόνι  ( Carlo Goldoni  25/2/1707 - 6/2/1793)  ήταν ένας Ιταλός θεατρικός συγγραφέας και λιμπρεττίστας. Τα έργα του περιλαμβάνουν τα πιο ξακουστά κι αγαπημένα θεατρικά έργα της Ιταλίας. Λάτρευαν οι ακροατές τα έργα του Γκολντόνι για την εξυπνάδα τους και την ειλικρίνειά τους. Καθρέπτιζαν τους πολίτες της εποχής του, παρουσιάζοντας στο θέατρο τις ζωές τους, τις αξίες τους αλλά και τις αντιθέσεις των μεσαίων τάξεων που ξεπρόβαλαν. 

Carlo Goldoni

Ένα από αυτά τα έργα είναι κι "Ο Κόσμος στην Σελήνη" (Il mondo della luna) το  λιμπρέττο που χρησιμοποίησε ο Φραντς Γιόζεφ Χάυντν, αλλά κι άλλοι συνθέτες πριν από αυτόν, με μεγάλη επιτυχία. Η σύνθεση του Χάυντν παρουσιάστηκε στις εορταστικές εκδηλώσεις του γάμου του κόμη Νικόλαου Εστερχάζυ, νεώτερου γιου του πρίγκηπα Νικόλαου Εστερχάζυ, υποστηρικτή του Χάυντν και της κόμισσας Μαρίας Άννας Βισενβολφ το 1777.






Joseph Haydn




Η Υπόθεση με λίγα λόγια:

 Ο πατέρας αντιτίθεται στον γάμο των δυο θυγατέρων του και της βοηθού τους με τρεις άνδρες που είναι ερωτευμένες, επειδή είναι φτωχοί. Ο ένας απ' τα αγόρια εξάπτει την φαντασία του πατέρα  καταστρώνοντας ένα σχέδιο. Του δείχνει μέσα από ένα αυτοσχέδιο τηλεσκόπιο σκηνές που υποτίθεται ότι είναι στο φεγγάρι, που όμως είναι αρκετά σκανδαλιστικές, διότι πέρναγε μπροστά απ' τον φακό καρικατούρες. Αυτός εντυπωσιάζεται και του δίνει χρήματα. Μετά από διάφορες κωμικές σκηνές, του έταξαν ότι θα τον μεταφέρουν εκεί. Τον πότισαν με ποτά, αποκοιμήθηκε κι όταν ξύπνησε ήταν ντυμένος παράξενα, με ρούχα που ταιριάζουν στην χώρα της Σελήνης. Εκεί, με τεχνάσματα όλοι συνεννοημένοι, παρίστανται στους τρεις γάμους, με τις θυγατέρες, την βοηθό και τους νεαρούς μασκαρεμένους επίσης. Όταν ο πατέρας αντιλαμβάνεται την συνωμοσία είναι αργά, αλλά τελικά δίνει την συγκατάθεσή του κι έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα.

Ας ακούσουμε την εισαγωγή της όπερας αυτής

Franz Joseph Haydn - The World on the Moon: Overture


Όπως είπαμε, το λιμπρέττο του Γκολντόνι υπήρξε πηγή έμπνευσης και για άλλους συνθέτες όπως του Γκαλούπι που έγραψε μια όπερα. Ας ακούσουμε μια άρια από την όπερα αυτή που πρωτοπαρουσιάστηκε στις 29 Ιανουαρίου 1750.

Baldassare Galuppi: Il Mondo della Luna
 
Ένας ακόμη συνθέτης της κωμικής αυτής όπερας είναι κι ο Ιταλικής καταγωγής Πορτογάλος Πέδρο Αντόνιο Αβοντάνο (Pedro António Avondano 1714 - 1782). Ένα μικρό απόσπασμα της μουσικής του που ακούστηκε για πρώτη φορά το 1765.


Pedro António Avondano: Il Mondo della Luna





Επίσης ο Τζιοβάννι  Παϊζιέλο (Giovanni Paisiello 1740-1816),  έγραψε τέσσερις διαφορετικές συνθέσεις και σε μια από αυτές χρησιμοποίησε τον τίτλο: Il credulo deluso. Παρακάτω ακούμε το τέλος της πρώτης πράξης της όπεράς του, που έκανε πρεμιέρα το 1774.

Paisiello Il mondo della luna






2 σχόλια:

  1. Αγαπω πολύ τον Κάρλο Γκολντόνι και πάντα απολαμβανω τις κωμωδιες που σκαρωνει!Ετσι και δω, στον "Κόσμος στην Σελήνη" πλέκει ευφανταστα ερωτες, ίντριγκες, παρεξηγησεις κάνοντας πλήθςο συνθετων να αξιοποιουν ως λιμπρέτο το σκερτσοζικο κειμενο στο οποιο πρωταγωνιστει η Σελανα και ο μαγικός της κόσμος κατα εναν τροπο!Υπεροχος ο τροπος παρουσιασης του εργου, αγαπημενη μου Αζη, με στοιχεια για τον συγγραφεα, την υπόθεση, αλλά και τις απόπειρες μελοποιησης από μεγάλους της εποχης συνθετες.
    Ανάλαφρη, ενθουσιώδης η παρτιτούρα της ουβερτουρας του Χαυντν με τον οποίο συνεργαστηκε πολλάκις ο Γκολντόνι,....δυναμικου υφους και χαριτωμενη η αρια του Γκαλούπι, που η συνεργασια με τον ιταλό συγγραφεα εδωσε αριστουργηματα, αλλά με θαυμαστη μαεστρία και περισσή χάρη κινειται και ο αγαπημενος Παιζιέλο. Οι φωνες παρουσιάζονται με εξαιρετικά δεξιοτεχνικά περάσματα...
    Την εκδοχή του Αβοντάνο δεν την ειχα ξανακούσει και εντυπωσιαστηκα απο την απαραμιλλη εκφραστικότητα των φωνων, οπως και τη λαμπρότητα στην ενορχηστρωση!
    Εξαιρετικη η αναρτηση σου για τη γενέθλια ημερα του Γκολντονι, Αζη μου!
    Σ' ευχαριστούμε πολύ! Καλο μεσημερι, γλυκιά μου φίλη! ❤

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Γεμάτες χάρη, χιούμορ κι ευφυείς καταστάσεις οι κωμωδίες του Γκολντόνι που δίνουν ευκαιρίες σε συνθέτες να εμπνευστούν. Η Σελήνη μαγεύει πάντα τους ανθρώπους κι έτσι η κωμωδία αυτή βρήκε έδαφος στο ταλέντο τόσων συνθετών. Υπάρχουν κι άλλοι συνθέτες που εμπνεύσθηκαν να γράψουν μουσική, αλλά βρήκα μόνο αυτούς που σημείωσα, Ελπίδα μου! Πραγματικά εντυπωσιάστηκα με το πλήθος των "ενδιαφερομένων"!
    Όλες είναι ευχάριστες και δροσερές, πιστές στο λιμπρέτο και σίγουρα θα είχαν επιτυχία στον καιρό που παρουσιάστηκαν.
    Ευχαριστώ πολύ, Ελπίδα μου αγαπημένη για το εμβριθές σου σχόλιο, την προσοχή σου σ' όλες τις μουσικές αναφορές αλλά και στον έπαινό σου. Καλό μεσημέρι, φιλενάδα μου καλή! ❤

    ΑπάντησηΔιαγραφή