Μοναξιά: Ποίηση, Μουσική, Ζωγραφική

Ένα από τα πιο δυσάρεστα συναισθήματα είναι κι αυτό της μοναξιάς. Και δεν σημαίνει κατ' ανάγκη ότι όποιος αισθάνεται μόνος δεν περιβάλλεται από άλλους ανθρώπους. Πολλοί άνθρωποι νιώθουν μόνοι τους ακόμη και μαζί με φίλους τους, συναδέλφους τους ή συγγενείς τους. Η μοναξιά ενέπνευσε καλλιτέχνες στο έργο τους. Κύρια θέση σήμερα θα έχει η Αμερικανίδα ποιήτρια Ella Wheeler Wilcox (Έλα Γουίλερ Ουίλκοξ) που γεννήθηκε σαν σήμερα στις 5 Νοεμβρίου 1850  στο Ουισκόνσιν. 

Edward Hopper

 Όταν ήταν παιδί η Ουίλκοξ διάβαζε βιβλία και εφημερίδες που επηρέασαν την μετέπειτα γραφή της. Κυρίως Σαίξπηρ, Τα Ταξίδια του Γκιούλιβερ, Τις Χίλιες και Μία Νύχτες καθώς και άλλα λογοτεχνικά βιβλία που υπήρχαν στο σπίτι της.

Το ποίημά της "Solitude" (Μοναξιά) το εμπνεύσθηκε από ένα περιστατικό που της συνέβη καθώς πήγαινε στον εναρκτήριο χορό του Κυβερνήτη του Μάντισον. Στην διαδρομή μια νέα μαυροφορεμένη γυναίκα καθόταν στον απέναντι κάθισμα. Η γυναίκα έκλαιγε. Η Ουίλκοξ κάθησε δίπλα της και προσπαθούσε να την παρηγορήσει σε όλη την διάρκεια του ταξιδιού. Όταν έφτασαν, η ποιήτρια ήταν τόσο θλιμμένη που μετά βίας μπόρεσε να παρακολουθήσει την γιορτή. Καθώς κοίταξε το λαμπερό της πρόσωπο στον καθρέπτη, αμέσως ήλθε στην μνήμη της η θλιμμένη χήρα. Ήταν εκείνη η στιγμή που έγραψε τις πρώτες λέξεις της "Μοναξιάς".

Laugh, and the world laughs with you;
Weep, and you weep alone;

Γέλασε, και ο κόσμος  θα γελάσει μαζί σου.
Κλάψε, και μονάχος θα κλαις.

Ella Wheeler-Wilcox

Το 1884, παντρεύτηκε τον Ρόμπερτ Ουίλκοξ. Τα δύο σπίτια τους στο Long Island Sound,  μαζί με μερικές ακόμη αγροικίες, ήταν γνωστά στέκια λογοτεχνών και διάφορων καλλιτεχνών φίλων τους. Έκαναν ένα γιο που πέθανε σχεδόν αμέσως μετά τον τοκετό. Άρχισαν να ενδιαφέρονται για την Θεοσοφία, τη Νέα Σκέψη και τον Πνευματισμό. 

Υποσχέθηκαν ο ένας στον άλλο, ότι όποιος πέθαινε πρώτος θα επέστρεφε και θα επικοινωνούσε με τον άλλον. Ο Ρόμπερτ πέθανε το 1916, μετά από άνω των 30 ετών γάμου. Η θλίψη την εξουθένωνε, γινόταν όλο και πιο αφόρητη καθώς πέρναγαν οι εβδομάδες χωρίς ούτε ένα μήνυμα από κείνον. Τότε πήγε σε έναν αστρολόγο, τον Max Heindel, ψάχνοντας για βοήθεια στην λύπη της, ανίκανη να καταλάβει γιατί δεν είχε ούτε λέξη από τον Ρόμπερτ. Έγραψε για αυτή την συνάντηση.

"Ο κ. Χέιντελ με διαβεβαίωσε ότι θα ερχόμουν σε επαφή με το πνεύμα του συζύγου μου αν μάθαινα να διαχειρίζομαι την θλίψη μου. Του είπα ότι μου φαίνεται παράξενο ένας παντοδύναμος Θεός να μην μπορεί να στείλει μια αχτίνα φωτός σε μια ψυχή που υποφέρει. Κι εκείνος μου είπε ότι όπως δεν υπάρχουν αντανακλάσεις των δέντρων σε ταραγμένα νερά και μόνο όταν τα νερά είναι ήρεμα βλέπουμε τους ομόκεντρους κύκλους που σχηματίζονται όταν πέφτει μια πέτρα, έτσι ο Θεός και το πνεύμα του συζύγου σου περιμένουν να σταματήσει η ταραχή της θλίψης σου".

Λίγους μήνες αργότερα έγραψε μια θετική προσευχή (μαντρά) που την επανελάμβανε: "Είμαι η ζωντανή μάρτυρας: Οι νεκροί ζουν: Και μιλούν δι' ημών και σε εμάς: Και εγώ είμαι η φωνή που δίνει την  ένδοξη αλήθεια στον κόσμο που υποφέρει: Είμαι έτοιμη Θεέ, Είμαι έτοιμη Χριστέ, Είμαι έτοιμη Ρόμπερτ"

Η Ουίλκοξ υπερασπιζόταν τα δικαιώματα των ζώων και της χορτοφαγίας. Πέθανε από καρκίνο στις 30 Οκτωβρίου 1919 στο Κονέκτικατ. 

Οι στίχοι του δημοφιλούς της ποιήματος από την πιο γνωστή της συλλογή The Poems of Passion (Τα Ποιήματα του Πάθους) 

Μοναξιά

Γέλασε, και ο κόσμος θα γελάσει μαζί σου

Κλάψε, και μονάχος θα κλαις.

Γιατί η λυπημένη γέρικη γη πρέπει να δανειστεί την ευθυμία της,

ενώ έχει δικά της προβλήματα αρκετά.

Τραγούδησε, και οι λόφοι θα απαντήσουν.

Αναστέναξε, κι ο στεναγμός σου στον αέρα θα χαθεί.

Αναπηδούν οι αντίλαλοι σε ήχο χαρωπό,

μα συρρικνώνονται στης έγνοιας τη φωνή.

Αγαλλίασε, και οι άνθρωποι θα ψάξουν να σε βρουν.

Πένθησε, και την πλάτη θα γυρίσουν ν' απομακρυνθούν.

Θέλουν γεμάτο μερτικό απ' όλες τις χαρές σου,

μα δεν χρειάζονται τη θλίψη από τις συμφορές σου.

Είσαι χαρούμενος, και οι φίλοι σου είναι πολλοί.

Γίνε λυπημένος, και τους έχασες όλους.

oύτε ένας δεν αρνείται το νέκταρ του οίνου σου,

αλλά μονάχος πρέπει να πιεις της ζωής τη χολή.

Γιόρτασε με γεύμα πλούσιο, και οι αίθουσές σου θα γεμίσουν από πλήθη.

Νήστεψε, κι ο κόσμος θα σε προσπεράσει.

Να πετυχαίνεις και να δίνεις, κι αυτό σε βοηθάει να ζήσεις,

μα κανένας δεν σε βοηθάει να πεθάνεις.

Υπάρχει χώρος στους διαδρόμους της χαράς

για ένα μακρύ κι αρχοντικό τραίνο,

αλλά όλοι πρέπει να μπούμε ένας-ένας στη σειρά

για τα στενά περάσματα του πόνου.

(Μετάφραση από τα Αγγλικά: Αγγελική Μπούλιαρη)

Ο Άγγλος συνθέτης Henry Purcell  (1659-1695) έχει γράψει μια σύνθεση για φωνή με τον τίτλο "O, Solitude". Οι στίχοι είναι του Γάλλου ποιητή  Antoine Girard de Saint-Amant  (1594–1661) (La Solitude) μετφρασμένοι στα Αγγλικά από την Katherine Philips (1632-1664)

O solitude, my sweetest choice (Purcell) 

Άλλη μια εξίσου ωραιότατη σύνθεση σε τζαζ ύφος είναι και του Ben Webster - Solitude. Απολαύστε το σαξόφωνό του. 

Ben Webster - Solitude