Φύση, η πιο γλυκιά μητέρα

 Η σύνθεση Nature, the Gentlest Mother (Φύση, η πιο γλυκιά μητέρα) του Aaron Copland είναι ένα λυρικό και τρυφερό έργο που ανοίγει τον κύκλο Twelve Poems of Emily Dickinson (1950), βασισμένο στο ομώνυμο ποίημα της Dickinson. Πρόκειται για μια μουσική απεικόνιση της φύσης ως μητρικής μορφής, γεμάτης κατανόηση, φροντίδα και γαλήνη

Ο Aaron Copland συνέθεσε το έργο το 1950, ως μέρος του κύκλου τραγουδιών πάνω σε ποιήματα της Emily Dickinson. Το κομμάτι ανοίγει τον κύκλο, θέτοντας τον τόνο για τις υπόλοιπες συνθέσεις. Το 1958 ο Copland το ενορχήστρωσε, δίνοντας μεγαλύτερη χρωματική ποικιλία και ατμοσφαιρικότητα

Το ποίημα

"Nature, the gentlest mother,

Impatient of no child,

The feeblest or the waywardest,

Her admonition mild

In forest and the hill

By traveller is heard,

Restraining rampant squirrel

Or too impetuous bird.

How fair her conversation,

A summer afternoon,--

Her household, her assembly;

And when the sun goes down

Her voice among the aisles

Incites the timid prayer

Of the minutest cricket,

The most unworthy flower.

When all the children sleep

She turns as long away

As will suffice to light her lamps;

Then, bending from the sky

With infinite affection

And infiniter care,

Her golden finger on her lip,

Wills silence everywhere."

Η εισαγωγή στο πιάνο δημιουργεί μια ειδυλλιακή ατμόσφαιρα, με γρήγορες φιγούρες που θυμίζουν κελάηδισμα πουλιών. Στην πρώτη στροφή, η μουσική είναι απαλή και λυρική, αντικατοπτρίζοντας την τρυφερότητα της φύσης. Στη δεύτερη στροφή, ο ρυθμός γίνεται πιο ζωηρός, αποδίδοντας την κίνηση των σκίουρων και των πουλιών. Στην τελευταία στροφή, η μουσική επιστρέφει σε τρυφερό και μητρικό ύφος, με μελωδία που θυμίζει νανούρισμα

                  Copland: Twelve Poems of Emily Dickinson - 1. Nature, the gentlest mother

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Η φύση, η πιο γλυκιά μητέρα,
δεν θυμώνει με κανένα παιδί·
ούτε με τον αδύναμο,
ούτε με τον απείθαρχο.
Η φωνή της είναι πάντα απαλή.

Στο δάσος και στον λόφο 

ο ταξιδιώτης την ακούει 

να συγκρατεί τον σκίουρο 

και να ημερεύει το πουλί.

Πόσο όμορφη η συνομιλία της 

ένα καλοκαιρινό απόγευμα— 

το σπιτικό της, η συντροφιά της. 

Κι όταν ο ήλιος δύει, 

η φωνή της στις καμάρες του κόσμου 

ξυπνά την προσευχή 

της πιο μικρής ακρίδας, 

του πιο ταπεινού λουλουδιού.

Κι όταν όλα τα παιδιά κοιμούνται, 

φεύγει για λίγο, 

μόνο όσο χρειάζεται 

για να ανάψει τα φώτα της. 

Ύστερα σκύβει απ’ τον ουρανό 

με άπειρη στοργή 

και άπειρη φροντίδα, 

το χρυσό της δάχτυλο στα χείλη, 

και επιβάλλει σιωπή παντού.

(ελεύθερη απόδοση δική μου)

Το 1958 ο Copland το ενορχήστρωσε, δίνοντας μεγαλύτερη χρωματική ποικιλία και ατμοσφαιρικότητα

                                                  Copland : "Nature, the Gentlest Mother"

Aaron Copland

Η Dickinson παρουσιάζει τη φύση ως μητέρα που δεν δυσανασχετεί με κανένα παιδί, είτε αδύναμο είτε απείθαρχο. Η φύση συγκρατεί τα ζώα και καθοδηγεί με ήπια φωνή. Το βράδυ, με άπειρη στοργή και φροντίδα, επιβάλλει σιωπή και γαλήνη σε όλα τα πλάσματα

Το έργο αποτελεί παράδειγμα της ικανότητας του Copland να μεταφράζει ποίηση σε μουσική εικόνα. Aναδεικνύει την απλότητα και καθαρότητα που χαρακτηρίζουν το ύφος του Copland. Είναι ένα από τα πιο τρυφερά και εσωτερικά τραγούδια του κύκλου, σε αντίθεση με άλλα πιο δραματικά.

The Man I love

 Η σύνθεση του George Gershwin για το “The Man I Love” είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα της συνεργασίας του με τον αδελφό του Ira, όπου η μουσική και οι στίχοι συνδυάζονται σε μια μελωδία γεμάτη νοσταλγία και τρυφερότητα.

Το τραγούδι είχε αρχικά γραφτεί για το μιούζικαλ Lady, Be Good! αλλά τελικά αφαιρέθηκε από την παράσταση, καθώς θεωρήθηκε ότι επιβράδυνε τη δράση.

George & Ira Gershwin

 Η γραφή του Gershwin είναι λυρική, με μια μελωδία που ανεβαίνει και κατεβαίνει σαν αναστεναγμός, αποτυπώνοντας την προσμονή και την ελπίδα των στίχων. Χρησιμοποιεί πλούσιες jazz αρμονίες, με χαρακτηριστικές εναλλαγές συγχορδιών που δημιουργούν αίσθηση μελαγχολίας αλλά και προσδοκίας. Ο ρυθμός είναι αργός, σχεδόν σαν μπαλάντα, δίνοντας χώρο στη φωνή να εκφράσει το συναίσθημα.

Man I Love - Gershwin (Piano and Orchestra Cover)

Οι στίχοι του τραγουδιού

Someday he'll come along, The man I love
And he'll be big and strong, The man I love
And when he comes my way
I'll do my best to make him stay
He'll look at me and smile, I'll understand
Then in a little while, He'll take my hand
And though it seems absurd
I know we both won't say a word

Maybe I shall meet him Sunday,
Maybe Monday, maybe not
Still I'm sure to meet him one day
Maybe Tuesday will be my good news day

He'll build a little home, That's meant for two
From which I'll never roam, Who would, would you
And so all else above 
I'm dreaming of the man I love

Ελεύθερη δική μου μετάφραση

{Κάποτε θα φανεί, ο άντρας που ποθώ
Με δύναμη και φως, ο άντρας που ποθώ
Κι όταν στο δρόμο μου σταθεί
Θα κάνω την καρδιά μου να τον κρατεί
Θα με κοιτάξει, θα χαμογελάσει, θα σωπάσω
Κι ύστερα απ’ το βλέμμα του το χέρι μου θα πιάσω
Κι αν μοιάζει σαν όνειρο τρελό
Ξέρω πως η σιωπή θα πει αυτό που ζητώ

Ίσως Κυριακή να τον συναντήσω,
Ίσως Δευτέρα, ίσως να χαθώ
Μα μια μέρα σίγουρα θα τον βρω
Ίσως Τρίτη να ’ναι η μέρα που θα χαρώ

Θα χτίσει μια φωλιά για δυο ψυχές
Κι εκεί θα μείνω πάντα, ποιος θα ’φευγε, εσύ θα ’φευγες;
Κι έτσι πάνω απ’ όλα,
Ονειρεύομαι τον άντρα που αγαπώ}

Αν και δεν είχε άμεση θεατρική επιτυχία, το τραγούδι έγινε σταδιακά jazz standard, ερμηνευμένο από θρυλικούς καλλιτέχνες όπως η Billie Holiday, η Ella Fitzgerald και ο Lester Young

                                                    "The Man I Love" Ella Fitzgerald

                                                             Lester Young Trio. The man I love

Το τραγούδι θεωρείται σήμερα ένα από τα πιο εμβληματικά έργα του Gershwin, παρά το γεγονός ότι δεν είχε αρχικά θεατρική επιτυχία. Η μουσική του αποτυπώνει την αίσθηση της αιώνιας αναζήτησης για τον έρωτα, κάτι που ταιριάζει απόλυτα με τους στίχους του Ira Gershwin. Έγινε αγαπημένο κομμάτι για jazz μουσικούς, καθώς προσφέρει πλούσιο υλικό για αυτοσχεδιασμό. Έγινε τίτλος και κεντρικό θέμα της ταινίας "The Man I Love" (1947) ενισχύοντας ακόμη περισσότερο τη φήμη του. 

Μαξ Μπρουχ: Οκτώ Κομμάτια έργο 83

Από τους πιο γοητευτικούς και παραγνωρισμένους συνθέτες του ρομαντισμού, ο Μαξ Μπρουχ (1838–1920) είναι σήμερα κυρίως γνωστός για το Κοντσέρτο για Βιολί αρ. 1 και το Kol Nidrei για βιολοντσέλο και ορχήστρα. Ωστόσο, το έργο του εκτείνεται σε όλα τα μουσικά είδη, με αξιοσημείωτη ποιότητα και βάθος. Το 1910, σε ηλικία 72 ετών, συνέθεσε τα Οκτώ Κομμάτια για Κλαρινέτο, Βιόλα και Πιάνο, έργο 83, για τον γιο του Μαξ Φέλιξ, έναν ανερχόμενο κλαρινετίστα.

Max Bruch 

Το έργο αυτό δεν είναι απλώς μια σειρά σύντομων μινιατούρων για σαλόνι. Είναι ένα σύνολο από βαθιά εκφραστικά τρίο, γεμάτα λυρικότητα, ρομαντική αρμονία και εσωτερική ένταση. Ο Μπρουχ, αν και συντηρητικός για την εποχή του, δημιουργεί εδώ μουσική που απαιτεί αμοιβαία κατανόηση και ευαισθησία από τους ερμηνευτές, μουσική δωματίου στην πιο αυθεντική της μορφή. Το έργο αυτό δεν είναι απλώς μουσική δωματίου. Είναι μια προσωπική επιστολή από έναν πατέρα προς τον γιο του, γεμάτη τρυφερότητα, καλλιτεχνική σοφία και εσωτερική δύναμη. Ο Μαξ Μπρουχ, στο λυκόφως της ζωής του, επιλέγει να εκφραστεί μέσα από έναν συνδυασμό οργάνων που δεν ήταν συνηθισμένος - κλαρινέτο, βιόλα και πιάνο - και να χαρίσει στον γιο του ένα έργο γεμάτο αγάπη και μουσική ευγένεια.

Η πρώτη σελίδα της σύνθεσης

Μόνο δύο από τα κομμάτια φέρουν τίτλους, ενώ το τρίτο ήταν το αγαπημένο του συνθέτη. Αρχικά, κάποια από αυτά προορίζονταν να περιλαμβάνουν άρπα ως τέταρτο όργανο, αλλά η ιδέα εγκαταλείφθηκε μετά από συζητήσεις με τον εκδότη του. Για να διευκολύνει την εκτέλεση από περισσότερους μουσικούς, ο Μπρουχ διασκεύασε το μέρος του κλαρινέτου για βιολί και της βιόλας για βιολοντσέλο.

Η μουσική αυτή, γραμμένη σε μια εποχή που ο ρομαντισμός έδινε τη θέση του στον μοντερνισμό, αποτελεί έναν ύστατο ύμνο σε μια αισθητική που χανόταν.  Σε μια εποχή που η μουσική άλλαζε ριζικά, με τον μοντερνισμό να ανατρέπει τις ρομαντικές φόρμες, ο Μπρουχ παρέμεινε πιστός σε μια αισθητική που υπηρέτησε με αφοσίωση. Τα Οκτώ Κομμάτια είναι γεμάτα λυρικότητα, εσωτερική ένταση και εκφραστική καθαρότητα. Δεν είναι απλώς «παλιά» μουσική, είναι μουσική που μιλά για την ανθρώπινη εμπειρία, για τη νοσταλγία, για την ομορφιά που δεν χρειάζεται να φωνάζει για να ακουστεί.

Κάθε κομμάτι έχει τον δικό του χαρακτήρα, τη δική του μικρή ιστορία. Οι εναλλαγές διάθεσης, οι αρμονικές μεταμορφώσεις, η ισορροπία ανάμεσα στα όργανα,  όλα απαιτούν λεπτότητα, ευαισθησία και βαθιά επικοινωνία μεταξύ των μουσικών. Δεν είναι έργο για επίδειξη δεξιοτεχνίας, αλλά για εσωτερική ερμηνεία και συναισθηματική σύνδεση.

Το έργο αυτό, όπως και πολλά άλλα του Μπρουχ, κινδύνευσε να χαθεί. Το αυτόγραφο χειρόγραφο δεν σώζεται, και η μουσική του είχε απαγορευτεί από το ναζιστικό καθεστώς λόγω της σχέσης του με εβραϊκά θέματα. Σήμερα, η εκτέλεση αυτών των κομματιών είναι και μια πράξη μνήμης, μια υπενθύμιση ότι η τέχνη μπορεί να επιβιώσει, να συγκινήσει και να ξαναβρεί τη θέση της.

Ας ακούσουμε λοιπόν αυτά τα Οκτώ Κομμάτια όχι ως απλό μουσικό υλικό, αλλά ως προσωπική κατάθεση ενός πατέρα προς τον γιο του, ενός συνθέτη προς την τέχνη του, και ενός ανθρώπου προς την εποχή του.

1. Andante (a minor)

2. Allegro con moto (b minor)

3. Andante con moto (c minor)

4. Allegro agitato (d minor)

5. Romanian melody (f minor)

6. Night Song, Andante con moto (g minor)

7. Allegro vivace (B Major)

8. Moderato (e-flat minor)

Max Bruch's 8 Pieces for Clarinet, Viola, and Piano, Op.83 

Στο παρακάτω βίντεο μπορούμε να ακούσουμε την διασκευή που έκανε ο συνθέτης  για βιολί, τσέλο και πιάνο του 5ου τραγουδιού, την Ρουμάνικη μελωδία.                                      

 M.Bruch: "Rumanian Melody" from the 8 Pieces Op.83

ΠΗΓΕΣ

Wikipedia
earsense
henle
editionsilvertrust
prestomusic
outheremusic